انواع اندیکاتورهای پرکاربرد در تحلیل تکنیکال کدامند؟
حضور و فعالیت موفق در دنیای ارزهای دیجیتال نیازمند داشتن درک درستی از ارزش هر دارایی (کوین و توکن) است تا بتوان با شناسایی بهترین نقاط ورود و خروج به بازار کسب سود کرد. بر این اساس تحقیق و تحلیل، از ارکان جداناپذیر دنیای ارزهای دیجیتال است و تحلیل تکنیکال یکی از محبوب‌ترین انواع آن به‌شمار می‌رود. در این مقاله از بلاگ پلتفرم مالی سیتکس قصد داریم به مهمترین و بهترین اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال بپردازیم.
فهرست عناوین
تحلیل تکنیکال چیست؟
قبلاً به معنا و مفهوم تحلیل تکنیکال پرداخته‌ایم و در این بخش به‌صورت کوتاه به تعریف این روش می‌پردازیم. برای درک ساده تحلیل تکنیکال به مثال زیر توجه داشته باشید:
فرض کنید برای اولین بار به یک مرکز خرید رفته‌اید و قصد دارید در یکی از رستوران‌ها غذا بخورید. مسلماً گزینه‌های متنوعی از برندها و انواع غذاهای متفاوت وجود دارد؛ چگونه بهترین غذا را انتخاب می‌کنید؟ برای اینکار دو راه در پیش دارید:
راه حل اول:
می‌توانید به چند رستوران سر زده و با مشاهده بهداشت محیط و امتحان کردن غذای آنجا و بررسی قیمت هر غذا با حجم و طعم آن، اقدام به تصمیم‌گیری کنید. در یک مرکز خرید بزرگ ممکن است 20 رستوران وجود داشته باشد و بررسی تک‌تک آنها به این روش زمان بسیاری زیادی خواهد برد و احتمالاً شانس شما را برای پیدا کردن بهترین غذا کاهش خواهد داد.
راه حل دوم:
روش دیگری که می‌توانید انجام دهید، مشاهده میزان مشتریان یک رستوران است؛ بر این اساس هر رستورانی که بیشترین میزان مشتری را داشته باشد، بهترین غذا را خواهد داشت. در این روش، شما فرض می‌کنید که میزان جمعیت مشتریان نشان‌دهنده خوب بودن غذای آن رستوران است.
تحلیل تکنیکال نیز شباهت زیادی با راه حل دوم دارد؛ یعنی تحلیل خود را بر پایه داده‌های بازار قرار داده و بر اساس روندهای قدیمی بازار اقدام به خرید یا فروش می‌کنید.
تعریف اندیکاتور در تحلیل تکنیکال
از نمودارهای قیمتی هر ارز و توکن می‌توان برداشت‌های متنوعی داشت و بر اساس آن تصمیم‌های متنوعی گرفت. برای جلوگیری از این عدم اطمینان و کاهش دخالت نظرهای شخصی از اندیکاتورها استفاده می‌شود. اندیکاتورها محاسبات ریاضی هستند که برای کشیدن خط‌های دقیق بر نمودار به‌منظور شناسایی روندهای بازار به‌کار می‌روند.
در واقع می‌توان اندیکاتورها را مانند نقشه راهی تصور کرد که به تریدرها برای گذر از پستی و بلندی‌های بازار کمک می‌کنند. استفاده از اندیکاتورها در کنار تحلیل روانشناختی و درک ریسک‌های بازار می‌تواند به بهترین تصمیم‌ها منجر شود. شایان ذکر است با توجه به طبیعت کمیتی آنها، می‌توان با استفاده از اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال تریدها را به‌صورت اتوماتیک نیز انجام داد.
انواع اندیکاتور در تحلیل تکنیکال ارز دیجیتال
به‌صورت کلی، اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال را می‌توان در سه دسته زیر تقسیم‌بندی کرد:
✔ 1. اندیکاتورهای بررسی روند
با استفاده از این اندیکاتورها می‌توان تعیین کرد که قیمت یک دارایی در بازار بیش از ارزش واقعی آن است یا کمتر از آن. بیشتر اندیکاتورهای این دسته (مانند باندهای بولینگر) سعی می‌کنند یک کانال مشخص را در اختیار کاربر قرار دهند؛ این کانال می‌تواند احتمال افزایش قیمت یا بازگشت آن به حالت عادی را نمایش دهد.
✔ 2. اندیکاتورهای سنجش تکانه
این اندیکاتورها (مانند RSI) امکان سنجش جهت و قدرت روند فعلی قیمت‌ها را فراهم می‌کنند.
✔ 3. اندیکاتورهای حجمی
این اندیکاتورها (مانند OBV) به تریدرها برای شناسایی رابطه میان قیمت و حجم مبادلات کمک می‌کنند. افزایش در حجم مبادلات عموماً افزایش قیمت را به‌دنبال دارد، اما این دو اتفاق عموماً همزمان رخ نمی‌دهند و به همین دلیل است که اندیکاتورهای حجمی برای پیش‌بینی آنها کاربردی است.
بهترین اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال ارز دیجیتال کدامند؟
با توجه به تعدد اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال، انتخاب بهترین آنها می‌تواند شانس موفقیت تحلیل‌ها را افزایش دهد. به همین دلیل، در این به بخش معرفی پنج تا از بهترین اندیکاتورهای ارزهای دیجیتال خواهیم پرداخت:
1. اندیکاتور حجم تعادلی (On-Balance Volume (OBV))
همان‌طور که از نام آن پیداست، اندیکاتور حجم تعادلی یک اندیکاتور تکنیکال بر پایه حجم است و به مطالعه مجموع حجم مبادلات یک ارز در یک بازه زمانی مشخص می‌پردازد. به بیان دیگر، با استفاده از اندیکاتور حجم تعادلی، می‌توان به اندازه‌گیری فشار خرید و فروش یک ارز پرداخت.
برای محاسبه اندیکاتور حجم تعادلی سه قانون کلی وجود دارد:
1. اگر قیمت نهایی امروز یک دارایی بیشتر از قیمت نهایی آن در روز قبل باشد: حجم تعادلی (OBV) امروز = حجم تعادلی روز گذشته + حجم مبادلات امروز
2. اگر قیمت نهایی امروز یک دارایی کمتر از قیمت نهایی آن در روز گذشته باشد: حجم تعادلی (OBV) امروز = حجم تعادلی روز گذشته – حجم مبادلات امروز
3. اگر قیمت نهایی یک دارایی تغییر نکند: حجم تعادلی (OBV) امروز = حجم تعادلی روز گذشته
تفسیر اندیکاتور حجم تعادلی نیز بر دو احتمال استوار است:
✅ در صورتی که اندیکاتور حجم تعادلی رو به افزایش باشد؛ یعنی خریداران به خرید یک دارایی به قیمت تبادلی آن تمایل زیادی دارند که نشان‌دهنده تجمع قیمت است.
✅ اندیکاتور حجم تعادلی رو به کاهش نیز به‌معنای بالا بودن فشار فروش است. این مشخصه عموماً در اوج قیمت یک ارز دیده می‌شود که بیان‌گر فروش تریدرها برای کسب سود است و می‌تواند نشان‌دهنده شروع بازار خرسی باشد.
در واقع هم‌راستا بودن روند حرکتی قیمت با حجم، مهر تأییدی بر جهت روند و استفاده از آن در مبادلات است. از طرف دیگر، مخالف بودن روند حرکتی قیمت با روند حرکتی اندیکاتور حجم تبادلی نیز نشان‌دهنده پریشانی بازار است.
البته مشخص کردن استراتژی‌های ترید صرفاً بر پایه اندیکاتور حجم تبادلی نیز کار درستی نیست؛ اما این اندیکاتور می‌تواند برای شناسایی تغییر جهت ناگهانی قیمت بسیار کارآمد باشد.
2. اندیکاتور تراکم/توزیع (Accumulation/Distribution)
اندیکاتور تراکم/توزیع یکی دیگر از اندیکاتورهای بر پایه حجم است که برای شناسایی روند یک دارایی بر پایه رابطه بین قیمت و حجم مبادلات آن استفاده می‌شود؛ به بیان دیگر، این اندیکاتور به بررسی و اندازه‌گیری جریان ورودی و خروجی پول از یک دارایی می‌پردازد. با استفاده از این اندازه‌گیری می‌توان مشخص کرد که یک دارایی در حال تراکم است یا توزیع. به‌صورت کلی، تراکم نشان‌دهنده میزان خرید یک دارایی و توزیع بیان‌گر میزان فروش یک دارایی است.
محاسبه اندیکاتور تراکم/توزیع به اندازه محاسبه اندازه‌گیری حجم تعادلی نیست و برای محاسبه آن، به دو معیار ضریب فزاینده جریان پول (MFM) و حجم جریان پول (MFV) نیاز است که محاسبه هر کدام فرمول مخصوص به خود را دارد و بررسی آن در این مقاله نمی‌گنجد.
تفسیر خط تراکم/توزیع عموماً با توجه به روند حرکتی قیمت آن انجام می‌شود که می‌توان آن را در چهار سناریوی زیر خلاصه کرد:
✅ اگر هم قیمت و هم خط تراکم/توزیع رو به رشد باشند، احتمال ادامه‌دار بودن بازار گاوی وجود دارد.
✅ اگر هر دو معیار روند نزولی داشته باشند، احتمال بروز بازار خرسی بالا خواهد بود.
✅ روند افزایشی قیمت در کنار خط تراکم/توزیع رو به نزول، نشان‌دهنده بالا بودن فشار فروش در بازار است. بر این اساس احتمال شکست ارزش و شروع بازار خرسی وجود دارد.
✅ همچنین، روند کاهشی قیمت در کنار خط تراکم/توزیع صعودی نیز بیان‌گر افزایش فشار خرید است.
3. اندیکاتور شاخص میانگین جهت‌دار (ADX)
پس از بررسی دو اندیکاتور بر پایه حجم، نوبت به بررسی یک اندیکاتور بر پایه روند رسیده است. همان‌طور که از نام این اندیکاتور پیداست، هدف آن اندازه‌گیری و شناسایی جهت و روند حرکتی یک دارایی است که با استفاده از دو اندیکاتور دیگر تعیین می‌شود:
✅ اندیکاتور حرکتی مثبت (+DI) زمانی که روند رو به رشد است.
✅ اندیکاتور حرکتی منفی (-DI) زمانی که روند کاهشی است.
اندیکاتور شاخص میانگین جهت‌دار و دو اندیکاتور همراه آن، به اندازه‌گیری قدرت روند فعلی یک دارایی می‌پردازند و سرمایه‌گذاران و تریدرها نیز با استفاده از آنها می‌توانند اقدام به تصمیم‌گیری در مورد خرید یا فروش یک دارایی کنند.
محاسبه اندیکاتور شاخص میانگین جهت‌دار عموماً در بازه‌های 14 انجام می‌شود، اما امکان محاسبه آن در بازه‌های 7 و 30 نیز وجود دارد. محاسبه این اندیکاتور بسیار پیچیده است و به‌همین دلیل سایت‌هایی مانند TradingView یک محاسبه‌گر اتوماتیک ADX را در اختیار کاربران خود قرار می‌دهند.
علاوه‌بر دنیای ارزهای دیجیتال، از این اندیکاتور می‌توان در ETFها، معاملات فیچورز و بورس نیز استفاده کرد. همان‌طور که گفتیم محاسبه اندیکاتور شاخص میانگین جهت‌دار پیچیده است و عموماً با استفاده از ابزارهای مختلف بدست می‌آید.
این اندیکاتور به‌صورت یک خط بین 0 تا 100 کشیده می‌شود و بر اساس جدول زیر تفسیر می‌شود:
| قدرت روند | مقدار ADX |
| بدون روند یا روند بسیار ضعیف | 0 – 25 |
| روند قوی | 25 – 50 |
| روند قدرتمند | 50 – 75 |
| روند بسیار قدرتمند | 75 – 100 |
همان‌طور که گفتیم اندیکاتور شاخص میانگین جهت‌دار (ADX) بر پایه روندها محاسبه می‌شود و به همین دلیل استفاده تنها از آن کار خطرناکی است. اما همراه کردن این اندیکاتور با اندیکاتورهای حمایتی یا مقاومتی می‌تواند نتایج خوبی در ترید را به همراه داشته باشد.
4. اندیکاتور واگرایی و هم‌گرایی میانگین متحرک (MACD)
این اندیکاتور که در دهه 1970 توسعه یافته یک اندیکاتور بر پایه تکانه حرکتی است که توسط بخش بزرگی از تریدرها استفاده می‌شود. این اندیکاتور با نشان دادن رابطه میان دو میانگین متحرک قیمت یک دارایی، به‌دنبال نمایش تکانه روندهاست.
اندیکاتور مکدی وابسته به میانگین‌های متحرک یعنی قیمت‌های گذشته است که می‌تواند نشان‌دهنده کندی و قدیمی بودن این اندیکاتور باشد اما به دلیل قوت فاندامنتال‌های آن، دقت مکدی بسیار بالا بوده و نتایج حاصل از آن قابل اطمینان است.
نحوه محاسبه اندیکاتور مکدی در این مقاله نمی‌گنجد و در ادامه به برداشت‌های کلی از این اندیکاتور خواهیم پرداخت:
✅مکدی مثبت: تکانه مثبت یک روند افزایشی (افزایش قیمت)
✅مکدی منفی: تکانه مثبت یک روند کاهشی (کاهش قیمت)
اگر اندیکاتور مکدی افزایش داشته و از خط سیگنال عبور کند، احتمال بروز بازار گاوی وجود دارد. اگر اندیکاتور مکدی از خط سیگنال پایین‌تر رود، احتمال بروز بازار خرسی وجود دارد.
اندیکاتور مکدی توانسته با استفاده همزمان از روند و تکانه، به یک اندیکاتور محبوب و قابل اطمینان تبدیل شود. همچنین، مکدی از انعطاف‌پذیری بالایی برخوردار است، چراکه امکان استفاده از آن در بازه‌های مختلف زمانی وجود دارد.
5. اندیکاتور شاخص نسبی قدرت (RSI)
اندیکاتور RSI یک اندیکاتور/نوسان‌سنج تکانه است که به اندازه‌گیری سرعت و میزان تغییر در روند حرکتی قیمت یک دارایی می‌پردازد. این اندیکاتور بین 0 تا 100 متغیر است و برای سنجش ارزش یک دارایی بر اساس میزان خرید و فروش آن کاربرد دارد.
در ادامه می‌توانید ساده‌ترین روش محاسبه اندیکاتور شاخص نسبی قدرت را مشاهده کنید؛ توجه داشته باشید که متغیر RS از تقسیم میانگین افزایش بر میانگین کاهش بدست می‌آید.
شایان ذکر است که راه‌های متعددی برای محاسبه RSI وجود دارد، اما برای سادگی کار می‌توان از محاسبه‌گر خودکار سایت TradingView نیز استفاده کرد.
اندیکاتور شاخص نسبی به طرق زیر تفسیر می‌شود:
✅ اگر RSI بیشتر از 70 باشد، یعنی ارزش دارایی در بازار بیشتر از ارزش واقعی آن است و اصلاح قیمت یا تغییر روند مورد انتظار است.
✅ اگر RSI کمتر از 30 باشد، یعنی ارزش دارایی در بازار کمتر از ارزش واقعی آن است و می‌توان انتظار افزایش قیمت را داشت.
✅ هر چه RSI از مرز 30 بالاتر رود، احتمال بروز بازار گاوی نیز افزایش می‌یابد.
✅ همچنین، کاهش RSI از 70 می‌تواند نشان‌دهنده بازار خرسی باشد.
6. اندیکاتور میانگین متحرک
اندیکاتور میانگین متحرک یکی از پراستفاده‌ترین اندیکاتورهای تکنیکال است که بیشتر برای اندازه‌گیری احساسات بازار و جهت‌گیری آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. به‌صورت کلی در تریدهای مالی و ارزهای دیجیتال، احتمال حرکت قیمت یک دارایی در جهت روند فعلی آن بالاست و میانگین متحرک می‌تواند در شناسایی جهت حرکت قیمت نقشی اساسی بازی کند.
نقش اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال
همان‌طور که گفتیم، اندیکاتورها سعی دارند با استانداردسازی نسبی تفسیرهای انجام‌شده از نمودارهای قیمتی، خطای انسانی ناشی از درگیر شدن احساسات را کاهش داده و در عین ارائه روش‌های مختلف برای مطالعه و تفسیر داده‌های حاصل از این نمودارها، محاسبات آن را ساده‌تر سازند.
اهمیت ترکیب اندیکاتورها چیست؟
اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال شناسایی روند فعلی قیمت‌ها و پیش‌بینی آنها در آینده را ساده‌تر می‌کنند و با به‌کارگیری درست تحلیل تکنیکال در کنار استراتژی هدفمند، می‌توان مسیر تریدینگ موفقی را در پیش داشت.
اما با اینکه تمام اندیکاتورهای تکنیکال کاربردی هستند، هرکدام نقاط ضعف مختص خود را دارند و استفاده از تنها یک اندیکاتور برای بررسی بازار و تصمیم‌گیری، می‌تواند سبب ندیدن یک روند یا تغییر اساسی در بازار شود. با ترکیب چند اندیکاتور برای ساخت یک استراتژی تریدینگ درست، می‌توان در عین کاهش خطرات ناشی از ندیدن یک روند، سود بیشتری نیز کسب کرد.
کاربردهای اندیکاتور (Indicator) در تحلیل تکنیکال چیست؟
از میان مهمترین کاربردهای اندیکاتورهای تکنیکال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده از روندهای گذشته و فعلی بازار برای پیش‌بینی روند آن در آینده
- ساخت استراتژی ترید بر اساس پیش‌بینی‌های انجام‌شده
- استانداردسازی محاسبه مؤلفه‌های مختلف بازار
- سنجش ارزش واقعی یک دارایی یا ارز دیجیتال
سخن آخر
در این مقاله سعی کردیم در عین ارائه تعریف کلی از اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال، به دسته‌بندی‌ها آنها پرداخته و تعدادی از بهترین اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال را نیز معرفی کنیم. البته یادگیری و درک درستی از محاسبه هر کدام نیازمند یک مقاله جدا و حتی شرکت در دوره‌های آموزشی است.
