بازار گاوی (صعودی) و بازار خرسی (نزولی) در ارز دیجیتال
سالهاست که برای بررسی و اعلام وضعیت در بازارهای مالی مختلف مانند ارز دیجیتال، بورس، املاک و… از دو اصطلاح بازار خرسی و بازار گاوی استفاده می‌شود؛ توصیفی که بسیاری از سرمایه‌گذاران استراتژی‌های مالی خود را بر اساس آن تعیین می‌کنند.
اما تعریف دقیق این دو نوع بازار چیست؟ چگونه می‌توان این دو را از یکدیگر تشخیص داد؟ استراتژی یک سرمایه‌گذار ارزهای دیجیتال در هر کدام از این بازارها چگونه باید باشد؟ در این مقاله از بلاگ پلتفرم مالی سیتکس به این سوالات پاسخ خواهیم داد.
فهرست عناوین
بازار گاوی و در ارز دیجیتال چیست؟
به‌صورت ساده، بازار گاوی یک بازار صعودی و بازار خرسی یک بازار نزولی است. اما از آنجایی که بیشتر بازارهای مالی به‌صورت روزانه و حتی لحظه‌به‌لحظه تغییر می‌کنند؛ این دو اصطلاح زمانی به‌کار برده می‌شوند که در بلندمدت، شاهد روند حرکتی نزولی یا صعودی قابل توجه باشیم. کارشناسان مالی بر سر معنای دقیق عبارت «قابل توجه» اتفاق نظر ندارد، اما عموماً تغییرات بیشتر از 20 درصد در بازارهای مالی را می‌توان نوسان قابل توجه نامید.
بر این اساس، یک بازار مالی مانند بازار ارز دیجیتال زمانی گاوی یا خرسی است که در یک بازه زمانی بلندمدت روند نزولی یا صعودی با تغییرات بیشتر از 20 درصد را تجربه نماید؛ البته در ادامه با جزئیات بیشتری به هر یک از این دو بازار و نحوه شناسایی آنها خواهیم پرداخت.
بازار گاوی چیست؟
همان‌طور که گفتیم بازار گاوی (Bull Market) به بازاری گفته می‌شود که شاهد روند صعودی چشمگیر قیمت‌ها در یک بازه نسبتاً بلندمدت است؛ در این بازار بیشتر سرمایه‌گذاران در حال خریدند و میزان اطمینان آنان به بازار بالاست و قیمت‌ها نیز همواره در حال رشد هستند.
اگر یک بازار مالی یا یک ارز دیجیتال در مدت کوتاهی رشد قابل توجهی را تجربه کند، می‌توان گفت که بیشتر سرمایه‌گذاران دید مثبتی نسبت به بازار داشته و انتظار افزایش قیمت را دارند. در این صورت می‌توان انتظار شروع یک بازار گاوی را نیز داشت.
به‌صورت کلی نیز سرمایه‌گذارانی که انتظار افزایش قیمت و ایجاد روند صعودی در بازار را دارند به‌عنوان «سرمایه‌گذاران گاوی» یا «گاوی‌ها» (Bulls) شناخته می‌شوند.
بازار خرسی چیست؟
در مقابل بازارهای گاوی، بازارهای خرسی قرار دارند که در آنها عرضه یک دارایی بیشتر از تقاضا بوده و اطمینان سرمایه‌گذاران نسبت به بازار و آن دارایی کاهش یافته و قیمت‌ها نیز روند نزولی دارند. فعالیت و کسب سود در این بازارها بسیار کار دشواری است و بسیاری از تریدرهای تازه‌کار طی بازارهای خرسی دچار مشکل می‌شوند.
شناسایی پایان یک بازار خرسی کار ساده‌ای نیست؛ چراکه روند بازگشت قیمت عموماً روندی کند و غیرقابل پیش‌بینی است که ممکن است تحت تأثیر عوامل خارجی مانند رشد اقتصادی، طرز فکر سرمایه‌گذاران و تریدرها و اخبار اتفاقات و رویدادهای جهانی قرار بگیرد.
درست مانند سرمایه‌گذاران گاوی، سرمایه‌گذارانی که نسبت به بازار اطمینان نداشته و انتظار کاهش قیمت‌ها و شکل‌گیری روند نزولی را دارند به‌عنوان «سرمایه‌گذاران خرسی» یا «خرسی‌ها» شناخته می‌شوند.
دو اصطلاح گاوی‌ها و خرسی‌ها در بازارهای فیوچرز معنای بیشتر و پررنگ‌تری پیدا می‌کنند؛ چراکه در این بازارها می‌توان دقیقاً برخلاف بازار شرط‌بندی کرده و به کسب سود پرداخت. 
ویژگی‌های بازار گاوی و بازار خرسی
در ادامه به برخی از ویژگی‌های رایج بازارهای خرسی و گاوی اشاره خواهیم کرد؛ اما توجه داشته باشید که شناسایی این بازارها، قبل از آنکه شروع شوند کار ساده‌ای نبوده و از نظر بسیاری غیرممکن است. در واقع بسیاری از سرمایه‌گذاران و تریدرها زمانی متوجه ایجاد یک بازار گاوی یا خرسی می‌شوند که در روزهای ابتدایی آن قرار دارند.
اما شناسایی یک بازار خرسی یا گاوی، حتی در روزهای آغازین و میانه آن نیز می‌تواند برای تغییر سریع استراتژی‌ها مفید بوده و عبور و کسب بیشترین سود ممکن را برای سرمایه‌گذار یا تریدر به‌همراه داشته باشد.
خصوصیات بازار خرسی
در بازار خرسی ارزهای دیجیتال عموماً شاهد ویژگی‌های زیر هستیم:
- قیمت‌ها روند نزولی را پیش می‌گیرند و عموماً عرضه بیشتر از تقاضاست.
- ترس و بلاتکلیفی در بازار افزایش می‌یابد و شاخص ترس و طمع نیز به سوی ترس میل می‌کند.
- با هر خبر بد برای بازار، قیمت‌ها افت بیشتری را تجربه می‌کنند.
- اخبار خوب برای بازار نیز بر قیمت‌ها موثر نیستند یا تأثیر بسیار کمی دارند.
- خبرگزاری‌های جریان اصلی (Mainstream) و عمومی درباره بازار ارزهای دیجیتال صحبت نکرده یا به بدگویی نسبت به این بازار می‌پردازند. تیترهایی مانند «بیت کوین مرده است!» در این بازار بیشتر دیده می‌شود.
- در این بازار شاهد خروج سرمایه‌گذاران تازه‌کار از بازار ارزهای دیجیتال هستیم.
- رفتارهای احساسی مانند فروش از روی ترس (Panic Sell) افزایش می‌یابند.
خصوصیات بازار گاوی
در بازار گاوی ارزهای دیجیتال عموماً شاهد ویژگی‌های زیر هستیم:
- قیمت‌ها روند صعودی داشته و تقاضا بیشتر از عرضه است.
- اطمینان سرمایه‌گذاران و تریدرها نسبت به بازار افزایش یافته و شاخص ترس و طمع نیز به سمت طمع تمایل پیدا می‌کند.
- تأثیر اخبار بد بر قیمت‌ها و بازار محدود بوده و با انتشار هر خبر خوب برای بازار، روند صعودی قیمت افزایش می‌یابد.
- خبرگزاری‌های عمومی و جریان اصلی بیشتر به ارزهای دیجیتال می‌پردازند و تشویق سرمایه‌گذاران به ورود به این بازار افزایش می‌یابد.
- در این بازار افراد عادی و سرمایه‌گذاران تازه‌کار بیشتری وارد بازار ارزهای دیجیتال می‌شوند.
- افراد بیشتری نسبت به بازار ارزهای دیجیتال دید ضدتورمی پیدا خواهند کرد.
- رفتارهای احساسی مانند خرید ناشی از ترس از دست دادن فرصت (FOMO) افزایش می‌یابند.
ریشه بازار گاوی و خرسی به چه زمانی بر می گردد؟
توصیف دقیقی از منشأ و خاستگاه اصطلاحات بازار خرسی و گاوی در دسترس نیست؛ اما در کل دو فرضیه برای این نامگذاری وجود دارد که در ادامه به هر کدام خواهیم پرداخت.
فرضیه اول: دو اصطلاح گاوی و خرسی از نحوه حمله این دو حیوان به دشمن خود گرفته شده‌اند. یعنی چون گاو برای حمله به دشمن خود شاخ‌های خود را رو به بالا حرکت می‌دهد، برای نمایش بازارهای با روند رو به بالا استفاده می‌شود؛ در حالی که حمله خرس همراه با حرکت رو به پایین دست این حیوان است و برای نمایش بازارهای رو به پایین کاربرد دارد.
فرضیه دوم: از نظر تاریخی، قبل از آنکه واسطه‌های خرید و فروش پوست خرس پوستی دریافت کنند، آنها را می‌فروختند. در نتیجه، قیمت خرید پوست‌ها در آینده را حدس می‌زدند و امیدوار بودند که کمتر از قیمت فعلی آن باشد؛ چراکه هر چه قیمت خرید آنها در آینده کمتر باشد، سود آنها از فروش بیشتر خواهد بود. از طرف دیگر نیز سود شکارچی‌ها نیز به هزینه‌های تأمین پوست خرس و قیمت فروش آن بستگی داشته است.
در طی زمان، این واسطه‌ها به‌عنوان «خرس‌ها» شناخته می‌شدند و این اصطلاح نیز برای توصیف انتظار برای بازار نزولی و کاهش قیمت‌ها رواج پیدا کرد. به‌دلیل محبوبیت بالای مبارزات خرس‌ها و گاوها، اصطلاح «بازار گاوی» نیز به‌عنوان نقطه مقابل بازار خرسی تعریف می‌شود.
پیش‌بینی گاوی یا خرسی بودن بازار
پیش‌بینی بازار خرسی یا گاوی، قبل از وقوع آنها کار ساده‌ای نیست؛ اما شناسایی شروع هر کدام، قبل از آنکه به نقطه اوج یا کف خود برسند، از بهترین راه‌ها برای افزایش کسب سود و کاهش ضرر در این دو بازار محسوب می‌شود. برای نحوه تشخیص روند بازار می‌توانید از نکات زیر استفاده کنید:
- احساسات بازار: اندیکاتورهای زیادی وجود دارند که به بررسی احساسات بازار می‌پردازند؛ با استفاده از آنها و بررسی احساسات بازار می‌توانید وقوع بازار گاوی یا خرسی را پیش‌بینی کنید.
- تحلیل تکنیکال: این روش کاربردهای زیادی در بازار ارزهای دیجیتال دارد، اما شناسایی بازار گاوی یا خرسی از مهمترین کاربردهای تحلیل تکنیکال به‌شمار می‌رود؛ در واقع استفاده از اندیکاتورهای مختلف تحلیل تکنیکال از بهترین راه‌های پیش‌بینی وقوع این بازارها شناخته می‌شود.
- افزایش آشنایی با ویژگی‌های هر بازار: سعی کنید ویژگی‌های هر بازار را به‌خوبی درک کنید تا بتوانید در ابتدای وقوع هر بازار، آن را سریعاً شناسایی کنید.
- بررسی نمونه‌های قبلی: بررسی بازارهای گاوی یا خرسی که قبلاً اتفاق افتاده‌اند می‌تواند برای شناسایی بازارهای آینده کاربردی باشد.
تأثیر بازار گاوی و بازار خرسی در سرمایه‌گذاری
ایجاد و شکل‌گیری هر دو بازار گاوی و خرسی تحت تأثیر عوامل مختلفی است؛ اما آنچه که باعث ادامه‌دار بودن روند نزولی (خرسی) یا صعودی (گاوی) یک بازار می‌شود، ایجاد یک چرخه است و تأثیر متقابل عوامل موثر بر این چرخه، ایجاد یک روند خاص را در بازار به‌دنبال دارد. در ادامه عوامل این چرخه را در ادامه بررسی خواهیم کرد.
تأثیر بازار گاوی و خرسی بر هر بازار مالی را می‌توان از دو منظر بررسی کرد:
- عرضه و تقاضا
- طرز فکر و روانشناسی سرمایه‌گذاران و تریدرها
- میزان فعالیت اقتصادی
تأثیر بازار گاوی و خرسی بر عرضه و تقاضا
در بازار گاوی شاهد افزایش چشمگیر تقاضا برای ارزهای دیجیتال هستیم؛ چراکه به‌دنبال افزایش قیمت بیشتر سرمایه‌گذاران و تریدرها قصد خرید دارند، اما افراد کمتری آماده فروش دارایی‌های خود هستند. باتوجه به محدود بودن عرضه این دارایی‌ها، افزایش قیمت ناشی از افزایش تقاضا شدت بیشتری به خود می‌گیرد.
اما در بازار خرسی برعکس اتفاق رخ می‌دهد: بیشتر سرمایه‌گذاران به‌دنبال فروش دارایی‌های خود هستند، در حالی که تعداد خریداران محدود است؛ یعنی تقاضا بسیار بیشتر از عرضه شده و در نتیجه، قیمت یک دارایی بیش از پیش کاهش می‌یابد.
تأثیر بازار گاوی و خرسی بر طرز فکر سرمایه‌گذاران و تریدرها
از آنجایی که قیمت ارزهای دیجیتال بر اساس نحوه برخورد و واکنش سرمایه‌گذاران و تریدرها ارزش‌گذاری می‌شود، طرز فکر و رفتار این افراد روند بازار را مشخص می‌کند. برای مثال، فعالیت سرمایه‌گذارها در بازار گاوی افزایش می‌یابد؛ چراکه هر کس سعی دارد از افزایش قیمت و صعودی بازار کسب سود کند.
در بازار خرسی اما حال و هوای بازار منفی است و سرمایه‌گذاران سعی دارند سرمایه خود را از بازار و حالت فعال خارج کرده و به استیبل‌کوین‌ها و دارایی‌های کم‌خطرتر تبدیل کنند. به‌صورت کلی در بازار خرسی اطمینان سرمایه‌گذار نسبت به بازار و قیمت‌ها کاهش می‌یابد.
چگونه در یک بازار خرسی ترید کنیم؟
ادامه فعالیت و خارج‌نشدن از بازار خرسی کار ساده‌ای نیست، چه برسد به کسب درآمد از آن! در واقع بسیاری از سرمایه‌گذاران و تریدرها سعی می‌کنند از ضرر در بازار خرسی جلوگیری کنند تا اینکه به سود برسند. در ادامه به برخی از راه‌های سربلند بیرون آمدن از بازار خرسی را بررسی خواهیم کرد.
- احساسات خود را کنترل کنید: قبل از انجام هر ترید در بازار خرسی، آن را نوشته و مرور کنید. در واقع وقتی در بازار خرسی قرار دارید، باید معاملات خود را با صبر و طمأنینه بیشتری انجام دهید.
- کف قیمت را خریداری کنید: درست است که شناسایی دقیق کف قیمت در بازار خرسی کار ساده‌ای نیست؛ اما با استفاده از روش‌هایی مانند تحلیل تکنیکال می‌توان ایده‌ای کلی نسبت به آن کسب کرد. خرید یک ارز دیجیتال به قیمت پایین می‌تواند هنگام بازگشت روند بازار و افزایش دوباره قیمت‌ها بسیار سودده باشد.
- نقطه ورود را پیدا کنید: بازار خرسی بهترین زمان ورود به بازار ارزهای دیجیتال است؛ از این فرصت استفاده کنید. همچنین، اگر قصد سرمایه‌گذاری در ارز جدیدی را دارید، بازار خرسی بهترین زمان برای گسترش سبد سرمایه‌گذاری است.
- از اصلاح قیمت‌های کوچک استفاده کنید: حتی در یک بازار خرسی نیز امکان افزایش جزئی قیمت‌ها وجود دارد؛ اگر تریدر روزانه هستید و هدف شما کسب سود در کوتاه‌مدت است، بهتر است از این افزایش قیمت‌های جزئی استفاده کنید.
- بیشتر مطالعه کنید: در بازار خرسی میزان فعالیت بیشتر تریدرها و سرمایه‌گذاران کاهش می‌یابد، از این فرصت برای یادگیری روش‌های ترید جدید یا مطالعه در مورد ارزهای جدید استفاده کنید. با اینکار می‌توانید برای بازار گاوی آماده بوده و کسب سود بیشتری از آن بازار داشته باشید.
- استیک کنید: اگر قصد دارید از فعالیت خود در صحنه تریدینگ کم کنید، می‌توانید از استیکینگ برای افزایش سود و حفظ درآمد خود استفاده کنید.
چگونه در یک بازار گاوی ترید کنیم؟
رخداد یک بازار گاوی یکی از آرزوهای هر تریدر است و هر کس سعی دارد بیشترین سود ممکن را از آن کسب کند. برای اینکار، به نکات زیر توجه داشته باشید:
- احساسات خود را کنترل کنید: درست مانند بازار خرسی، بازار گاوی نیز می‌تواند احساسات شدیدی را در سرمایه‌گذاران و تریدرها ایجاد کند؛ سعی کنید اهداف خود را از قبل تعیین کنید تا بر اساس احساساتی نظیر طمع تصمیم‌گیری نکنید.
- از فروش زودهنگام پرهیز کنید: از فروش دارایی‌های خود در ابتدای بازار گاوی خودداری کنید و برای مدتی اجازه دهید تا بازار روند مثبت خود را طی کند و بعد دارایی‌های خود را بفروشید.
- مراقب خریدهای خود باشید: خرید در بازار گاوی یکی از پرخطرترین کارهای ممکن است؛ چراکه احتمال خرید یک ارز در حداکثر قیمتی آن وجود دارد.
- از اصلاح قیمت‌ها استفاده کنید: در بازار گاوی نیز احتمال اصلاح قیمت و کاهش آن وجود دارد، از این نقاط برای ورود به یک ارز جدید یا سرمایه‌گذاری مجدد در ارزی که می‌شناسید استفاده کنید.
- ابزارهای تریدینیگ را به‌کار بگیرید: حتماً از مواردی مانند تحلیل تکنیکال برای شناسایی شروع یا پایان بازار گاوی استفاده کنید.
سخن آخر
در این مقاله سعی کردیم در کنار بررسی تعریف و ویژگی‌های بازارهای خرسی و گاوی، راهکارهایی برای مقابله با هر کدام نیز معرفی کنیم. باید توجه داشت که هر دو بازار خرسی و گاوی در واقع حاصل چرخه‌هایی هستند که عوامل آن با تأثیر بر یکدیگر، یک روند کلی را می‌سازند. برای مثال کاهش اطمینان سرمایه‌گذاران به بازار یکی از نتایج بازار خرسی است؛ اما این موضوع خود منجر به افزایش نرخ خروج سرمایه‌گذاران از بازار می‌شود که در نهایت ادامه‌دار بودن و حتی بدترشدن بازار خرسی را به‌دنبال دارد.
