بلاکچین چیست؟ | آموزش جامع بلاکچین در ارز دیجیتال

در دنیای امروز با پیشرفت روزافزون استفاده از فناوری‌های دیجیتال در زندگی بشرِ قرن 22، افراد با سرعتی بیش‌تر از گذشته، با دستاوردهای جدید دنیای دیجیتال آشنا می‌شوند. همین‌طور مشاهده می‌کنیم که انسانِ امروز تمایل عجیبی به دیجیتالی شدن و دور ‌زدن موانع جغرافیایی و زمانی در زندگی روزمره، کار و حتی تفریحات خود دارد.

با روی کار آمدن ایده و طرح‌های اولیه بسیار در رابطه با غیرمتمرکز کردن سیستم‌های مالی جهان، مفاهیمی مهم از جمله بلاکچین مطرح شدند. ما در این مطلب سعی داریم تا تعریفی دقیق امّا ساده و قابل درک را از فناوری شبکه بلاکچین برای شما ارائه دهیم.

با ما همراه باشید…

تکنولوژی بلاکچین چیست و چگونه کار می‌کند؟

شبکه بلاکچین (Blockchain) همان‌طور که از نامش مشخص است، به معنی زنجیره‌ای از بلوک‌های به هم پیوسته است و این زنجیره بلاکچین می‌تواند در حوزه‌های مختلفی از جمله ارزهای دیجیتال مورد استفاده قرار بگیرد.

بلاکچین‌ دارای خصوصیات منحصر‌به‌فردی است که به واسطه این ویژگی‌ها، از فناوری‌های مشابه دیگر متمایز شده و امکانات و قابلیت‌های مهم و مفیدی را نیز برای ما ایجاد می‌کند.

برای شروع می‌توانید تصور کنید که دیگر برای انتقال پول به فردی دیگر در هر نقطه از جهان، نیازی به هیچ بانک یا مؤسّسه مالی دیگری نداشته باشید!

بلاکچین به زبان ساده

مفهوم بلاکچین در‌واقع مانند یک «دفتر کل توزیع‌شده» است که تمامی اتفاقات شبکه را درون خود ثبت می‌کند و به هیچ عنوان اجازه تغییر یا حذف این اطلاعات را نمی‌دهد.

در تعریف شبکه بلاکچین می‌بینیم که این دفتر کل “توزیع‌شده” است؛ به این معنی که بلاکچین کاملاً شفاف بوده و در هر لحظه برای همه افراد شبکه قابل مشاهده است.

چراکه چنین بستر شفاف و غیرمتمرکزی تا قبل از ایجاد بلاکچین‌ها برای انجام گرفتن معاملات مهم مالی در سطح بین‌المللی وجود نداشت و افراد برای این کار مجبور بودند تا به واسطه‌های دولتی یا خصوصی “اعتماد” کرده و دارایی خود را از طریق آن‌ها تبادل کنند.

ورود به بلاکچین

افراد پس از ورود یا اتصال به شبکه بلاکچین به عنوان اعضای این شبکه شناخته می‌شوند و علاوه بر انجام امور مالی خود، می‌توانند تمامی تراکنش‌ها و گردش‌های مالی اعضای دیگر را نیز رصد کنند. هر فرد می‌تواند در بی‌نهایت بلاکچین عضو باشد و محدودیتی در این زمینه وجود ندارد.

معمولاً در بلاکچین‌ها برخی از افراد وظیفه نظارت و تائید تراکنش‌های شبکه بلاکچین را برعهده می‌گیرند؛ طوری‌که می‌توان گفت بلاکچین یک محیط تعاملی، شفاف و خودگردان است! محل ذخیره بلوک‌های اطلاعاتی به هم پیوسته در یک شبکه بلاکچین، سیستم‌های کامپیوتری گره‌ها یا نودها است.

هر گره یک نسخه مشابه از زنجیره‌ بلوک‌ها را در خود نگهداری می‌کند؛ به این ترتیب اطلاعات تراکنش‌های شبکه گم نشده و داده‌ها غیر ‌قابل ‌دست‌کاری خواهد بود. در‌نتیجه تغییر اطلاعات هر بلاک از بلاکچین به معنای نامعتبر بودن آن خواهد بود.

فناوری بلاکچین چگونه کار می‌کند؟

درباره‌ی بلاکچین و نحوه عملکرد آن باید گفت که هر بلاکچین از سه جزء اصلی به نام‌های گره (Node)، ماینر (Miner) و بلاک (Block) تشکیل شده است؛ تعریف و کاربرد هرکدام از آنها در شبکه را در ادامه برای شما توضیح می‌دهیم:

گره در بلاکچین

در بلاکچین اطلاعات در یک سرور یا دیتاسنتر متمرکز نشده و اطلاعات در سیستم‌های متعددی از شبکه توزیع و نگهداری می‌‍‌شوند؛ این سیستم‌ها می‌توانند در سراسر دنیا پراکنده شده و کاملاً دور از هم باشند.

گره‌های بلاکچین یا همان نودها در شبکه، همین کامپیوترها هستند که وظیفه ذخیره نسخه‌های مشابه و توزیع شده‌ای از کل شبکه را برعهده دارند. علاوه بر این، هربار که یک بلاک به زنجیره اضافه می‌شود، توسط گره‌ها تائید شده و به آخرین نسخه بلاکچین نودها اضافه می‌شود.

شاید از خود بپرسید که: چرا این کار را انجام می‌دهیم؟ آیا توزیع اطلاعات شبکه امنیت آن را پایین‌تر نمی‌آورد؟

در پاسخ این سؤالات باید بدانید که: اطلاعات موجود در دفترکل توزیع‌شده (بلاکچین) رمزگذاری شده هستند و نمی‌توان از آنها در جهت کلاهبرداری سؤاستفاده کرد.

ماینر در بلاکچین

شاید فکر کنید ماینر به معنی وسیله‌ای برای استخراج ارز دیجیتال است، اما ماهیت ماینر چیز دیگریست!

ماینر در شبکه بلاکچین، ایجاد‌کننده بلوک‌ها است که این کار را در یک فرآیند به نام استخراج یا ماین انجام می‌دهد. در استخراج بلاک‌ها توسط ماینرهای شبکه، بلاک‌ جدیدی ایجاد شده که در آن باید هش و نانس جدید به‌همراه هش بلاک قبلی ثبت شوند.

البته استخراج در بلاکچین‌ها کار ساده‌ای نیست و در بلاکچین‌های بزرگ، ساختن یک nonce با قابلیت پذیرش هش جدید برای بلاک‌ها نیازمند حل مسائل پیچیده ریاضی توسط ماینرها است. زیرا برای پیدا کردن یک نانس 32 بیتی مناسب که بتواند به یک کد هش 256 بیتی متصل شود، بایستی میلیاردها حالت مختلف تست و بررسی شود.

پس از حل معمای هش توسط ماینر و دریافت مجوز از شبکه برای ایجاد و اضافه کردن بلوک جدید به زنجیره، پاداشی از شبکه بلاکچین در قالب ارز دیجیتال (برای مثال بیت‌کوین) دریافت می‌کند. به همین علت است که تصور می‌شود تنها کار ماینرها استخراج ارز دیجیتال است!

همه این مراحل در کنار هم، مجموعه‌ای را تشکیل می‌دهند که به عملیات Proof of Work معروف است و وجود آن باعث می‌شود که کاربران شبکه از صحت اطلاعات بلاک‌ها مطمئن باشند.

بلاک در بلاکچین

بلوک‌های بلاکچین در‌واقع اطلاعات بسته‌بندی‌شده مرتبط با تراکنش‌ها و تبادلات در شبکه هستند. Blockها داده‌های مرتبط با زمان حال را نشان داده و اطلاعاتی از گذشته و آینده خود نیز در اختیار ما قرار‌ می‌دهند.

هر زمان که یک بلاک کامل شود، با پیوستن به زنجیره بلاکچین تبدیل به بخش دائمی و ثابتی از “گذشته بلاکچین” شده و با این کار امکان ایجاد یک بلاک جدید برای بلاکچین مهیا می‌شود.

بلاک‌ها شامل سه بخش مهم به نام دیتا (تراکنش‌های انجام‌شده) ، هَش (کد رمزگذاری شده 256 بیتی) و نانس (کدی 32 بیتی) هستند که مجموعه آنها، بلاک را منحصربه‌فرد کرده و در زنجیره توالی بلاکچین قرار می‌دهد.

کد هش توسط الگوریتم هش ایجاد شده و به هر بلاک از بلاکچین اختصاص می‌یابد. برای حفظ توالی بلاک‌ها در شبکه و جلوگیری از هک یا حذف بلاک‌ها، هر بلاک علاوه‌ بر کد هَش اختصاصی خود، حاوی کد هَش بلاک قبل از خود نیز است.

تاریخچه بلاکچین

در مورد بلاکچین و تاریخچه ایجاد آن، جالب است بدانید که برخی افراد معتقدند که اولین کاربرد تکنولوژی بلاکچین در دنیای مجازی توسط پی‌پال صورت گرفت؛ این شرکت برای سازماندهی پرداخت‌های اینترنتی خود و انتقال و دریافت پول از سراسر جهان، شبکه بلاکچین‌مانند خود را راه‌اندازی و ارائه کرد.

در واقع PayPal با این کار توانست به همگان ثابت کند که امکان راه‌اندازی و گسترش بازاری برای ارزهای دیجیتال بر بستر «وب جهانی» وجود دارد.

با وجود این که مفاهیم تشکیل‌دهنده بلاکچین از سال‌های 1982 شروع به مطرح‌شدن کردند و تا اواخر دهه 90 به تدریج تکمیل شدند؛ اما واقعیت این است که ظهور فناوری بلاکچین به پیدایش و خلق بیت‌کوین گره خورده است. قطعاً تا به حال نام بیت‌کوین را شنیده‌اید؛ اما ممکن است ندانید که “بیت‌کوین چیست و از کجا آمده است” و یا اصلا “هدف از به‌وجود آمدن بیت‌کوین چیست؟”. در مقاله بیت کوین چیست اطلاعات جامعی را در اختیارتان قرار داده‌ایم.

در سال 2008 و با روی کار آمدن مفهوم ارز دیجیتالی به نام بیت‌کوین، ساتوشی ناکاموتو کلمات “بلاک” و “چین” را در کنار هم قرارداده و مفهوم بلاکچین را برای اولین بار پرزنت کرد؛ تا سال 2016 که بلاکچین به عنوان یک کلمه مستقل وارد عرصه دیجیتال شد و استفاده از این نوع شبکه‌ها به مرور گسترش یافت.

نرخ پذیرش بلاکچین‌ها در سال 2016 بیش از 13% شده بود؛ همچنین درصد پذیرش بلاکچین در بین مدیران برتر IT از سال 2019 رشد چشم‌گیری داشت.

زمان مناسب برای خرید بیت کوین در ایران

مزایای تکنولوژی بلاکچین چیست؟

تکنولوژی بلاکچین مزیت‌های بسیار زیادی نسبت به بسترهای مشابه یا قبل از خود دارد که در ادامه برخی از مهمترین موارد برتری استفاده از بلاکچین را برمی‌شماریم:

✔ امنیت بالای اطلاعات شبکه و تراکنش‌ها و غیر قابل هک بودن

✔ غیرمتمرکز (بدون واسطه) و توزیع‌شده (غیر قابل تغییر) بودن داده‌های شبکه بلاکچین

✔ قابلیت اتوماتیک و برنامه‌ریزی شدن بلاکچین و استفاده از قراردادهای هوشمند

✔ ایجاد تراکنش بدون نیاز به افشای هویت در بلاکچین (PRIVACY)

✔ کارمزد ‌کمتر نسبت به بانک و مؤسسات مالی در انتقال پول

✔ شفافیت بالای عملیات و تراکنش‌ها در شبکه برای کاربران و اشخاص ثالث

✔ عدم تاثیر فاصله جغرافیایی نودها در سرعت و روند عملیات و کارمزدها

✔ سرعت بسیار بالای انجام تبادلات شبکه بلاکچین و 24 ساعته بودن آن

برترین شبکه‌های بلاکچین 2021

شبکه‌های بلاکچین زیادی در سراسر وب وجود دارند که هر‌کدام هدف خاص خود را دنبال می‌کنند. اما برخی از این شبکه‌ها بسیار محبوب‌تر و کاربردی‌تر هستند که در ادامه برخی از آنها را معرفی می‌کنیم:

• شبکه بلاکچین اتریوم
• شبکه بلاکچین IBM
• شبکه بلاکچین هایپرلجر Fabric
• شبکه بلاکچین Sawtooth
• شبکه بلاکچین R3 Corda
• شبکه بلاکچین تزوس
• شبکه بلاکچین EOSIO
• شبکه بلاکچین استلار
• شبکه بلاکچین Quorum
• و…

آیا بلاکچین امنیت دارد؟

بلاکچین چطور امنیت کاربران خود را تامین می‌کند؟ بلاکچین در روند کار خود از مجموعه‌ای از تکنولوژی‌ها، لایه‌های امنیتی و راهکارهای بروز و پیچیده استفاده می‌کند که این کار امنیت بسیار بالایی را برای این شبکه‌ها به‌همراه داشته است.

فناوری‌هایی مدرن مانند استفاده از کلیدهای خصوصی و عمومی، الگوریتم‌ها و مکانیزم‌های نظارتی قدرتمند (مانند PoW و PoS)، هشینگ و رمزگذاری اطلاعات، نظیر به نظیر بودن نودها و اعضای شبکه، توزیع اطلاعات و… دست به دست هم داده‌اند تا شرایطی را ایجاد کنند که بلاکچین به‌راحتی قابل هک یا نفوذ نباشد.

تنها در یک حالت بسیار نادر می‌توان بلاکچین را هک کرد که به‌طور همزمان اطلاعات موجود در 51% گره‌ها را تغییر دهیم. البته این کار نیازمند به‌کارگیری قدرت هشینگ بسیار بالایی است و در شبکه‌های بزرگ با تعداد گره زیاد، غیرممکن به نظر می‌رسد.

نویسنده: پریسا حبیبی