آیا استخراج بیت کوین در سال 2022 همچنان سودآور است؟

استخراج ارز دیجیتال به فرآیند دریافت ارز دیجیتال در ازای تأیید تراکنش‌ها و ساخت بلاک‌های جدید شبکه‌های بلاکچینی اشاره دارد که یکی از قدیمی‌ترین روش‌های فعالیت و کسب درآمد از دنیای ارزهای دیجیتال به‌حساب می‌‌آید.

از زمان معرفی بیت کوین و شروع صنعت ماینینگ ارزهای دیجیتال بیش از یک دهه می‌گذرد و شرکت‌ها و حتی دولت‌های متعددی در حال فعالیت در این حوزه هستند؛ اما آیا این صنعت همچنان در سال 2022 سودآور است؟ برای استخراج بیت کوین باید به چه مواردی توجه داشت؟ در این مقاله از بلاگ اکسچنج سیتکس قصد داریم به بررسی صرفه و سودآوری استخراج بیت کوین در سال ۲۰۲۲ بپردازیم.

استخراج بیت کوین چیست؟

همان‌طور که گفتیم، استخراج ارز دیجیتال به پاداشی اشاره دارد که ماینرهای یک شبکه بلاکچینی دریافت می‌کنند؛ این پاداش نیز در ازای تأیید تراکنش‌های کاربران و ساخت بلاک‌های جدید در شبکه بلاکچین پرداخت می‌گردد.

استخراج در ارزهایی دیده می‌شود که از الگوریتم اثبات کار Proof of Work برای تأمین امنیت شبکه و تأیید تراکنش‌ها استفاده می‌کنند؛ در این شبکه‌ها، ماینرها با استفاده از تجهیزات مخصوص ماینینگ سعی در حل مسائل پیچیده ریاضی دارند که منجر به پیداشدن هش درست هر بلاک در شبکه بلاکچین شده و تولید آن بلاک را در پی دارد. در واقع صرف انرژی و انجام محاسبات پی‌درپی توسط ماینرها، تضمین می‌کند که هر ماینر کار خود را به‌درستی انجام خواهد داد تا بتواند پاداش هر بلاک را دریافت کند.

منظور از حل مسائل پیچیده نیز، پیدا کردن هش (Hash) درست هر بلاک است که بیشتر به یک بازی بیست سوالی شباهت دارد؛ در این بازی ماینرها سعی دارند با تولید هش‌های مختلف در هر ثانیه و ارائه آنها به شبکه، هش درست یک بلاک را پیدا کرده و آن را تولید کنند. تولید هر بلاک نیز به‌معنای دریافت پاداش آن است.

در نتیجه ماینری که بتواند در هر ثانیه هش‌های بیشتری تولید کند، یعنی هش ریت بیشتری داشته باشد، شانس بیشتری برای پیدا کردن هش درست و کسب سود دارد.

برای آشنایی بیشتر با روند استخراج ارزهای دیجیتال پیشنهاد می‌کنیم از مقاله «استخراج یا ماینینگ ارز دیجیتال چیست؟» استفاده کنید.

درست است که در این مقاله قصد داریم در خصوص سودآوری استخراج بیت کوین صحبت کنیم؛ اما آشنایی با محبوب‌ترین و بهترین ارزهای دیجیتال برای استخراج، خالی از لطف نیست. برخی از این ارزها را در ادامه مشاهده می‌کنید:

• بیت کوین (BTC)
• اتر (ETH)
• ریون کوین (RVN)
• لایت کوین (LTC)
• دوج کوین (DOGE)

عوامل مهم برای تعیین سودآوری استخراج بیت کوین

عوامل متعددی وجود دارند که بر میزان سودآوری استخراج ارز دیجیتال موثر بوده و می‌توانند سودده بودن یا نبودن استخراج یک ارز را برای ماینرها تعیین کنند؛ این عوامل را می‌توان به دو دسته کلی تقسیم کرد:

1. عوامل درون‌زنجیری
2. عوامل برون‌زنجیری

عوامل درون‌زنجیری

منظور عواملی است که درون زنجیره بلاکچین قرار داشته و با ایجاد تغییر در شرایط شبکه و استخراج بلاک‌ها، منجر به افزایش یا کاهش درآمد ماینرها می‌شوند. برخی از مهمترین عوامل درون‌زنجیری عبارت‌اند از:

1. پاداش حاصل از استخراج هر بلاک (هاوینگ)

در شبکه‌های مختلف، پاداش استخراج هر بلاک می‌تواند متغیر باشد؛ اما در شبکه بیت کوین، این پاداش هر چهار سال یکبار و طی پدیده هاوینگ (Halving) به نصف می‌رسد. یعنی در سال 2009 که بیت کوین راه‌اندازی شد، پاداش حاصل از تولید هر بلاک، 50 بیت کوین بود و چهار سال بعد (سال 2012)، این میزان به 25 بیت کوین کاهش پیدا کرد، این میزان در سال 2016 به 12.5 بیت کوین به ازای هر بلاک و در نهایت در سال 2020 به 6.25 بیت کوین رسید.

پدیده هاوینگ در راستای ضدتورمی‌کردن بیت کوین ایجاد شده است و سعی دارد تا با بر هم زدن تعادل میان عرضه و تقاضای بیت کوین و کاهش عرضه آن در گذر زمان، منجر به افزایش قیمت هر بیت کوین نسبت به دلار شود؛ رخدادی که پس از هر هاوینگ، شاهد آن بوده‌ایم.

بدین ترتیب با اینکه هاوینگ منجر به نصف‌شدن درآمد ماینرها می‌شود؛ اما به‌دلیل افزایش چشمگیر قیمت بیت کوین پس از هر هاوینگ، در نهایت افزایش میزان درآمد ماینرها را شاهد هستیم. مسئله اصلی اما بازه زمانی میانِ عملیاتی‌شدن هاوینگ و افزایش قیمت بیت کوین است که عموماً 8 ماه تا یکسال به‌طول می‌انجامد و طی آن درآمد ماینرها کاهش می‌یابد.

زمان مناسب برای خرید بیت کوین در ایران

2. هش ریت و سختی شبکه

همان‌طور که می‌دانید شبکه‌های بلاکچینی مختلف، میانگین زمان ساخت بلاک منحصر به خود را دارند؛ برای مثال شبکه بیت کوین به‌گونه‌ای طراحی شده تا هر 10 دقیقه یکبار یک بلاک جدید در شبکه تولید شود. این موضوع نیز می‌تواند به کنترل عرضه بیت کوین و ضدتورمی‌شدن آن کمک کند. به‌صورت کلی دو عامل بر سرعت تولید بلاک‌های جدید در شبکه بیت کوین تأثیر دارند.

هش ریت شبکه و سختی شبکه. به‌صورتی که هر چه هش ریت شبکه بیشتر باشد، زمان ساخت بلاک جدید کاهش می‌یابد و افزایش سختی شبکه نیز افزایش زمان ساخت بلاک جدید را به‌همراه دارد.

هش ریت شبکه، به مجموع هش ریت‌های تمام ماینرهای یک شبکه بلاکچینی اشاره دارد و بیانگر میزان توان محاسباتی ماینرهای آن شبکه است؛ پس هر چه هش ریت یک شبکه بیشتر باشد، توان محاسباتی ماینرهای آن شبکه بیشتر بوده و سرعت پیدا کردن هش صحیح و تولید بلاک نیز افزایش می‌یابد. برای مقابله با این موضوع و حفظ میانگین زمان ساخت بلاک، شبکه بیت کوین از عاملی به نام سختی شبکه استفاده می‌کند.

به بیان ساده، سختی شبکه به میزان سختی پیدا کردن پاسخ هر بلاک و ساخت بلاک جدید در شبکه بیت کوین اشاره دارد که هر 2016 بلاک (هر دو هفته) توسط شبکه تنظیم می‌شود تا زمان ایجاد بلاک جدید همواره برابر با 10 دقیقه باشد.

افزایش سختی شبکه، کاهش درآمد ماینرهای بیت کوین را به‌همراه دارد؛ چراکه با افزایش سختی، هش ریت لازم برای ساخت یک بلاک نیز افزایش یافته و شانس ماینر برای کسب سود کاهش می‌یابد.

3. شلوغی شبکه

بخشی از درآمد ماینرهای بیت کوین از کارمزد تراکنش‌هایی که تأیید کرده‌اند تأمین می‌شود و هر چه شبکه شلوغ‌تر باشد، کارمزد پرداختی کاربران برای انجام تراکنش‌های خود نیز افزایش خواهد یافت. همچنین، شلوغی شبکه عموماً منجر به کاهش سختی شبکه نیز می‌شود که خود، افزایش درآمد ماینرها را به‌همراه دارد.

4. استخر ماینینگ قدرتمند

استخر ماینینگ جایی است که ماینرهای مختلف از اقصی‌نقاط جهان هش ریت‌های خود را با یکدیگر جمع کرده و به‌عنوان یک نود واحد در شبکه فعالیت می‌کنند؛ اینکار باعث افزایش شانس دریافت پاداش می‌شود. هر چه کارمزد استخر انتخابی یک ماینر کمتر بوده و هش ریت آن استخر بیشتر باشد، درآمد ماینر نیز افزایش خواهد یافت. در ادامه در خصوص فعالیت در استخر یا استخراج انفرادی بیشتر صحبت خواهیم کرد.

عوامل برون‌زنجیری

برخی از عواملی که بر میزان سوددهی استخراج بیت کوین تأثیر دارند، خارج از شبکه‌های بلاکچینی بوده و با تأثیر بر دنیای واقعی منجر به کاهش یا افزایش درآمد یک ماینر می‌شوند. این عوامل را در ادامه مشاهده می‌کنید:

1. هزینه‌های جاری

هزینه‌هایی نظیر اجاره محل نگهداری از تجهیزات ماینینگ، هزینه برق، اینترنت، خرابی تجهیزات و… از هزینه‌هایی هستند که تقریباً هر ماه ایجاد می‌شوند و هر چه میزان آنها کمتر باشد، درآمد ماینر نیز بیشتر خواهد بود. برای مثال بسیاری از ماینرهای بیت کوین سعی دارند انرژی لازم برای مزرعه خود را از منابعی نظیر صفحات خورشیدی تأمین کنند تا هزینه‌های ماهانه برق مزرعه خود را کاهش دهند.

2. تغییرات قیمت بیت کوین

درست است که بخشی از تغییرات قیمت بیت کوین تحت تأثیر عوامل درون‌زنجیری است؛ اما به‌صورت کلی، قیمت بیت کوین خارج از شبکه بلاکچین تعیین می‌شود. مسلماً هر چه ارزش بیت کوین بیشتر باشد، درآمد ماینرها نیز بیشتر خواهد بود.

3. سخت افزار انتخابی

در حال حاضر شرکت‌های متعددی در حوزه تولید دستگاه‌های ماینینگ فعالیت دارند و دستگاه‌های مختلف با هش ریت‌ها و میزان بهره‌وری‌های متنوع معرفی شده‌اند. هر چه سخت افزار انتخابی یک ماینر هش ریت بیشتر داشته و بهینه‌تر باشد (یعنی برای ایجاد هش ریت برابر، انرژی کمتری مصرف کند)، درآمد آن ماینر نیز افزایش خواهد یافت. مسلماً خریداری تجهیزات بهتر نیز خود نیازمند سرمایه اولیه بزرگ‌تری است.

راهنمای دقیق نحوه عملکرد ماینینگ یا استخراج ارز دیجیتال

آیا استخراج بیت کوین برای ماینرهای فردی سودآور است؟

استفاده یا عدم استفاده از استخرهای ماینینگ یکی از مسائلی که ماینرها، خصوصاً ماینرهای بیت کوین، با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. همان‌طور که گفتیم، استخر ماینینگ جایی است که ماینرهای مختلف هش ریت‌های خود را با هم جمع کرده و به‌عنوان یک نود در شبکه به‌فعالیت می‌پردازند.

مسلماً هش ریت یک استخر ماینینگ به‌مراتب بیشتر از هش ریت یک ماینر تنهاست؛ بدین ترتیب شانس استخرهای ماینینگ برای پیدا کردن بلاک جدید در بیت کوین نیز بسیار بیشتر است. درآمد حاصل از استخراج هر بلاک نیز بسته به میزان هش ریت هر ماینر، بین تمام ماینرهای آن استخر تقسیم می‌شود.

البته، برخی از ماینرهای دوآتیشه بیت کوین، معتقدند که استفاده از استخرهای ماینینگ منجر به افزایش تمرکز در شبکه شده و به‌خطر افتادن بیت کوین را به‌همراه دارد؛ این افراد به‌جای فعالیت در استخرهای ماینینگ، به‌تنهایی به استخراج بیت کوین می‌پردازند.

اما باید توجه داشت که استفاده از این روش برای استخراج بیت کوین هزینه و خطر نسبتاً بالایی دارد؛ چراکه شما به‌عنوان یک ماینر خُرد، باید با شرکت‌ها و استخرهای بزرگ ماینینگ رقابت کنید تا با پیدا کردن بلاک جدید، به درآمد برسید. بدین ترتیب شانس شما برای پیدا کردن بلاک جدید در شبکه بیت کوین بسیار کمتر از استخرها و شرکت‌های بزرگ ماینینگ است و ممکن است ماه‌ها نتوانید یک بلاک پیدا کرده و درآمد داشته باشید.

اما، زمانی که بتوانید یک بلاک بیت کوین پیدا کنید، به‌تنهایی صاحب 6.25 بیت کوین خواهید بود! بدین ترتیب می‌توان گفت که استخراج انفرادی بیت کوین منجر به کسب درآمد نامنظم اما بزرگ می‌شود.

به‌صورت کلی اما پیشنهاد می‌کنیم به‌عنوان یک ماینر خُرد، از استخرهای ماینینگ برای فعالیت در شبکه‌های مختلف مانند بیت کوین استفاده کنید تا از کسب درآمد نسبتاً ثابتی برخوردار باشید.

برای استخراج بیت کوین از کدام ماشین‌های ماینینگ استفاده کنیم؟

با توجه به اینکه استخراج ارز دیجیتال نیازمند حل مسائل ریاضی است، از چیپست‌ها و پردازنده‌ها برای استخراج ارز دیجیتال استفاده می‌شود؛ اما همان‌طور که در مقاله «معرفی روش‌های استخراج ارز دیجیتال» گفتیم، چیپست‌های مختلف هش ریت‌های متنوعی تولید می‌کنند. برای مثال هش ریت پردازنده‌های مرکزی (CPU) که در کامپیوترهای خانگی یا سرورها دیده می‌شوند، در بازه کیلوهش بر ثانیه (kH/s) تغییر می‌کند؛ در حالی که هش ریت کارت گرافیگ (GPU) در اندازه مگاهش بر ثانیه (MH/s) است.

بدین ترتیب می‌توان گفت که روی کاغذ، راه‌های متنوعی برای استخراج ارزهای دیجیتال وجود دارد؛ اما در عمل، مسائلی نظیر افزایش هش ریت و سختی شبکه، استفاده از تجهیزات ضعیف‌تر را برای استخراج غیرممکن می‌کنند.

مثلاً زمانی که بیت کوین در سال 2009 معرفی شد، بسیاری از افراد می‌توانستند با استفاده از پردازنده خود به استخراج این ارز بپردازند؛ اما با رشد بیت کوین و افزایش تعداد ماینرها و سختی شبکه و به‌دلیل هش ریت بسیار پایین، استفاده از پردازنده برای استخراج بیت کوین تقریباً غیرممکن شد.

چراکه هش ریت بسیار پایین پردازنده‌های مرکزی برای رقابت با دستگاه‌هایی نظیر کارت گرافیک کافی نیست و ماینرهایی که از کارت گرافیک برای استخراج بیت کوین استفاده می‌کردند، به‌مراتب شانس بیشتری برای پیدا کردن بلاک جدید داشتند.

در ادامه و با معرفی دستگاه‌های ASIC یا Application Specific Integrated Circuit اما، استفاده از کارت گرافیک نیز برای استخراج بیت کوین غیرممکن شد. دستگاه‌های ASIC یا ماینر، مدارها و پردازنده‌هایی هستند که تنها برای انجام یک دسته محاسبات مشخص طراحی و ساخته می‌شوند و به همین دلیل، عملکرد بسیار بهتری در مقایسه با پردازنده‌های عمومی ارائه می‌کنند.

برای مثال دستگاه‌های ماینر بیت کوین، می‌توانند هش ریتی در اندازه مگاهش، گیگاهش (GH/s) و حتی تراهش بر ثانیه (TH/s) داشته باشند که هزاران بار بیشتر از بهترین کارت گرافیک‌های بازار است.

آیا استخراج بیت کوین هنوز در سال 2022 سودآور است؟

برای درک سودآوری استخراج یک ارز دیجیتال مانند بیت کوین، بهتر است نگاهی به وضعیت کلی ماینرها، شرکت‌ها و مزارع فعال در آن حوزه داشته باشیم. همان‌طور که گفتیم، استخراج بیت کوین تنها با استفاده از دستگاه‌های ASIC یا ماینر میسر است و برای راه‌اندازی یک مزرعه ماینینگ و فعالیت در این صنعت، نیازمند خریداری این دستگاه‌ها خواهید بود.

دستگاه‌های ASIC بسیار گران، پر سر و صدا و پرمصرف هستند که خریداری و استفاده از آنها را به‌مراتب سخت می‌کند؛ از آنجایی که مدیریت سر و صدا و گرمای حاصل از این تجهیزات نیازمند یک محیط بزرگ و سرپوشیده با تهویه هوای مناسب است، محل نگهداری این دستگاه‌ها نیز خود یکی از مهمترین هزینه‌های مربوط به آنهاست.

به بیان دیگر، نمی‌توانید چند دستگاه ASIC خریده و از آنها در گوشه خانه یا حیط خود استفاده کنید، استفاده از آنها در این روش تنها منجر به سلب آسایش دیگران شده و حتی سلامت این دستگاه‌ها را به خطر می‌اندازد. کما اینکه قیمت بسیار گران این دستگاه‌ها، خرید چند عدد از آنها را بسیار مشکل و هزینه‌بر می‌کند.

با توجه به هزینه‌های سنگین خرید، نگهداری و استفاده از دستگاه‌های ASIC، عموماً شاهد فعالیت شرکت‌های بزرگ و حتی دولت‌ها در حوزه استخراج ارز دیجیتال هستیم که با استفاده از سرمایه هنگفت خود، توانایی راه‌اندازی مزارع بزرگ را دارند.

بدین ترتیب، سودآوری یا عدم سودآوری استخراج بیت کوین در سال 2022 را می‌توان در مقیاس مد نظر کاربر سنجید؛ یعنی اگر قصد دارید یک مزرعه ماینینگ بسیار کوچک راه‌اندازی کنید، نمی‌توانید انتظار کسب سود بالا داشته باشید. خصوصاً که در دوران‌های بحرانی مانند بازارهای خرسی و ماه‌های اولیه بعد از هر هاوینگ، ماینرهای کوچک بیشترین ضربه را خورده و مجبور به فروش تجهیزات خود می‌شوند. اما اگر قرار است یک مزرعه ماینینگ راه‌اندازی کنید بهتر است با دقت هزینه‌های خود (هزینه‌های جاری) را محاسبه کرده و مدت زمان بازگشت سرمایه (Return of Investment (ROI)) را محاسبه کنید.

آیا ماینینگ با اتریوم 2.0 از بین خواهد رفت؟

به‌صورت کلی نیز توجه داشته باشید که فعالیت در حوزه استخراج بیت کوین یک شغل است و نمی‌توان به چشم شغل دوم یا درآمد غیرفعال نگاه کرد؛ چراکه تجهیزات ماینینگ نیازمند مراقبت همیشگی هستند و رها کردن آنها خطراتی نظیر آتش‌سوزی را به‌همراه دارد. اگر قصد دارید فضای ارزهای دیجیتال درآمد غیرفعال داشته باشید، خرید کوین‌ها و توکن‌های دیجیتال از بهترین روش‌های استفاده از این فضا به‌‌شمار می‌رود.