منظور از اسپات در ارز دیجیتال چیست؟

معاملات اسپات یا نقطه‌ای (Spot Trading) یکی از متداول‌ترین روش‌های پرداخت و معامله در تراکنش‌های ارز دیجیتال پلتفرم‌های مالی مختلف و بخصوص صرافی‌های ارز دیجیتال است.

معاملات اسپات مانند خرید و فروش حضوری و فیزیکی عمل می‌کند که در آن دارایی یا کالا به‌طور مستقیم فوری با پول یا دارایی دیگر معامله می‌شود. روش‌های مختلفی برای سفارش‌گذاری در این معاملات لحظه‌ای وجود دارد که در این مطلب قصد داریم به‌طور کامل به آنها بپردازیم.

اگر شما هم کنجکاو شده‌اید که بدانید معنی اسپات در ارز دیجیتال چیست و مفهوم Spot Trading به چه نوع معاملاتی اشاره دارد، پیشنهاد می‌کنیم که این مقاله از سیتکس را تا انتها مطالعه کنید.

اسپات تریدینگ یا Spot Trading چیست؟

معامله اسپات (Spot Trade) که به آن تراکنش یا معامله نقطه‌ای، نقدی یا فیزیکی هم گفته می‌شود، عملیات خرید یا فروش یک ارز خارجی، ابزار مالی، کالا یا دارایی در ازای دریافت سریع و آنی آن در نقطه زمانی مشخص است.

بدین معنی که خریدار و فروشنده در یک لحظه مشخص تراکنش و معامله را انجام داده و همزمان دارایی و مبلغ معامله بین طرفین معامله جابه‌جا می‌شود. در معاملات اسپات معمولاً فاصله بین پرداخت پول و دریافت دارایی خریداری شده در حد صفر است.

اغلب قراردادهای اسپات شامل ارسال فیزیکی ارز، کالا یا اسناد می‌شوند و تفاوت بین قیمت معاملات اسپات و معاملات آتی در محاسبه قیمت لحظه‌ای قابل پرداخت در معامله است که بسته به میزان استقبال کاربران از دارایی و بازه زمانی انتخابی ما مقادیری متفاوت خواهد بود.

در معاملات Spot صرافی‌های ارز دیجیتال، نرخ مبادله‌ای که معامله بر اساس آن انجام می‌گیرد، «نرخ ارز لحظه‌ای» نامیده می‌شود. دقت کنید که معامله اسپات از لحاظ مفهومی و عملکرد آن در مقابل معامله آتی یا فیوچر قرار دارد.

معاملات آتی یا فیوچر تریدینگ (Futures Trading) چیست؟

معاملات فیوچر (Futures Trading) نوعی از قراردادهای مالی فرعی هستند که طرفین معامله را ملزم می‌کنند تا در زمانی مشخص در آینده و با قیمتی از پیش تعیین شده، عملیات انتقال یک دارایی را انجام دهند.

در این نوع از معاملات که به معامله آتی نیز معروف هستند، فروشنده مجبور خواهد بود تا دارایی را در زمان مقرر به خریدار تحویل دهد و خریدار نیز مجبور خواهد بود تا مبلغ تعیین شده را در زمان معامله به فروشنده پرداخت کند؛ حتی اگر ارزش دارایی در زمان مشخص شده بسیار پایین‌تر یا بسیار بالاتر از ارزش توافق شده باشد.

معاملات آتی می‌توانند شامل دارایی‌های فیزیکی یا دیجیتال یا هر نوع دارایی قابل انتقال دیگر (مانند ملک) باشد و در صرافی‌های فیوچرز به شکلی استاندارد شده قابل انجام هستند.

تفاوت معاملات اسپات و فیوچرز

در اسپات تریدینگ یا معاملات نقدی یک تراکنش در لحظه انجام گرفته و دارایی و مبلغ بین خریدار و فروشنده جابه‌جا می‌شود و این نوع از معاملات غالباً در بازارهای مالی عمومی انجام می‌گیرند. در حالی که در معاملات فیوچرز یا آتی مبلغ و زمان انجام گرفتن معامله از قبل مشخص و توافق می‌شود و تحت هیچ شرایطی تغییر نخواهد کرد.

معاملات فیوچرز ارز دیجیتال مناسب معامله‌گرانی است که قدرت تحلیل بازار را داشته و بتوانند تخمین‌های درستی برای آینده این بازار بزنند؛ با این حال به دلیل غیرقابل پیش‌بینی بودن بازارهای غیرمتمرکزی همچون ارز دیجیتال و NFTها، ریسک انجام دادن تراکنش آتی در این نوع دارایی‌ها، حتی برای حرفه‌ای‌ها نیز بالاتر از معاملات اسپات خواهد بود اما این معاملات نیاز به صرف انرژی و زمان کمتری نیز دارند.

در معاملات اسپات قیمت لحظه‌ای و فعلی دارایی یا ارز در نظر‌گرفته می‌شود، اما در معاملات آتی قیمتی پایین‌تر از میزان تخمین زده شده برای ارزش دارایی در زمان مشخص شده در نظر گرفته می‌شود. فیوچر تریدینگ در واقع نوعی معامله پیش خرید است که فروشنده را نسبت به فروش محصول یا دارایی خود مطمئن می‌کند.

اصطلاحات متداول در معاملات اسپات (Spot Trading)

اسپات تریدینگ به عنوان یکی از محبوت‌ترین روش‌های معامله ارز دیجیتال؛ دارای اصطلاحات و مفاهیم مهمی است که قبل از اقدام به استفاده از این نوع معاملات بایستی درباره آنها اطلاعات کافی داشته باشید.

از مهمترین مواردی که در معاملات اسپات ارز دیجیتال وجود دارد می‌توان به لیست سفارش‌ها (Order book)، بازار معاملات اسپات (Spot Market)، قیمت اسپات (Spot Price) و موارد دیگری مانند پیشنهاد (Bid)، درخواست (Ask) یا نقدشوندگی (Liquidity)  اشاره کرد که در ادامه به بررسی هرکدام از آنها می‌پردازیم.

10 استراتژی ترید روزانه ارز دیجیتال (Day Trading)

لیست سفارش‌ها (Order Book)

لیست سفارش‌ها یا همان Order Book همانطور که از نامش پیداست یک لیست حاوی سفارشات ثبت شده از سوی خریداران و فروشندگان برای یک دارایی مشخص است که در صرافی یا هر پلتفرم مالی دیگر وجود دارد و همواره در حال تغییر و بروزرسانی شدن است. معمولاً خریداران در لیست سفارش با رنگ سبز و فروشندگان با رنگ قرمز نمایش داده می‌شوند و هر کدام دارای لیست جداکانه نیز می‌باشند.

هر سفارشی که انجام گرفته و به اتمام می‌رسد از این لیست حذف می‌شود و سفارشات جدید نیز مرتباً به آن اضافه می‌شوند.

• در لیست سفارش‌های مربوط به خریداران (که افراد فروشنده به آن مراجعه می‌کنند) مطلوب‌ترین سفارشات یعنی سفارشاتی که دارای بالاترین قیمت پیشنهادی (Bid) هستند، در ابتدای اوردر بوک نمایش داده شده و به ترتیب تا پایین‌ترین قیمت پیشنهادی برای خرید دارایی ادامه میابند.
• در مقابل در لیست سفارش فروشندگان (که خریداران به آن مراجعه می‌کنند)، نیز مطلوب‌ترین درخواست‌هایی که دارای کمترین مبلغ درخواستی (Ask) هستند، در ابتدای اوردر بوک فروش نمایش داده شده و به ترتیب تا بالاترین قیمت درخواست شده برای فروش دارایی و ارز ادامه پیدا می‌کنند.

اسپات مارکت (Spot Market)

اسپات مارکت (Spot Market) یا بازار نقدی (cash market) به انواع بازار معاملات اسپات تریدینگ گفته می‌شود که عمومی بوده و افراد می‌توانند در این بازارهای معاملاتی لحظه‌ای اقدام به مشاهده سفارشات موجود و انجام بلادرنگ تراکنش نقطه‌ای موردنظر خود از یک دارایی بپردازند. اسپات مارکت‌ها به دو دسته کلی بازار بورس سازمان‌یافته (OME) و بازار فرابورس (OTC) تقسیم می‌شوند.

بازار اسپات بازاری Real Time است و در مقابل بازار فیوچرز قرار دارد که در آن انتقال دارایی با مبلغی از پیش تعیین شده و در زمان دیگری انجام می‌گیرد.

بازار معاملات اسپات انواع مختلفی دارد که از آنها می‌توان به تمامی صرافی‌های ارز دیجیتال ایرانی و خارجی از جمله صرافی‌های CME و NYYSE و پلتفرم‌های مختلف مبادلاتی دیگر مانند بازارهای محصول (قهوه، چای، بذر، طلا، روغن، گاز یا نفت)، سهام و ارزهای دیجیتال اشاره کرد.

قیمت اسپات (Spot Price)

پارامتر قیمت اسپات (Spot Price) مبلغ تراکنش لحظه‌ای است که در بازارهای اسپات انجام می‌گیرد و به محض دریافت محصول یا دارایی به کیف پول یا حساب فروشنده انتقال میابد.

این مبلغ می‌تواند از طرف سفارش‌گذار (خریدار یا فروشنده) انتخاب شده و یا از طرف بازار (market) تعیین گردد که در زمان ثبت سفارش مشخص می‌شود.

قیمت اسپات در هر لحظه متفاوت است و با بالا یا پایین رفتن ارزش و قیمت دارایی تغییر می‌کند به همین دلیل نیز انتخاب قیمت و زمان ثبت و انجام معامله در معاملات اسپات بسیار مهم و کلیدی است. برای سرعت بالاتر، قیمت اسپات در ثبت سفارش معاملات لحظه‌ای باید معقول و نزدیک به قیمت فعلی ارز در نظر گرفته شود.

حداکثر و حداقل قیمت (Bid & Ask)

سفارشات خرید و فروش ثبت شده برای معاملات اسپات مرتباً در فهرست سفارشات صرافی‌ها ثبت شده و برای همه کاربران قابل مشاهده خواهد بود.

در این لیست دو پارامتر Bid و Ask وجود دارد که به ترتیب «حداکثر قیمت قابل پرداخت از سمت خریداران» و «حداقل مبلغ قابل دریافت از سمت فروشندان» یک دارایی خاص را نشان می‌دهند. این دو پارامتر نیز در لحظه تغییر می‌کند و مقدار لحظه‌ای آن در اولین سطر از اوردر بوک خریداران و فروشندگان یک دارایی قابل مشاهده است.

قدرت نقد‌شوندگی

می‌توان گفت قدرت نقد شوندگی (لیکوئیدیتی) یک دارایی یا ارز دیجیتال، که به شاخص SPREAD نیز معروف است، به میزان ثبات و عدم وجود حباب قیمتی در معاملات آن اشاره دارد و هرچه میزان اختلاف قیمت لحظه‌ای بین فاکتورهای Bid و Ask یک دارایی در یک بازار اسپات کمتر باشد،

میزان نقد شوندگی آن دارایی نیز بالاتربوده و اصطلاحاً پخش شدگی آن کمتر خواهد بود. اهمیت این فاکتور بیشتر در زمان ثبت سفارش فروش در معاملات اسپات نمایان خواهد شد.

معرفی 5 مدل استراتژی معاملات ارز دیجیتال به روش اسکالپینگ

انواع سفارش‌ها برای تبادلات و معاملات spot در بازار

سفارش‌گذاری در معاملات اسپات امری ساده اما بسیار حساس و کلید است و تأثیر زیادی در میزان سود یا ضرر معامله کننده دارد. معامله‌گران بازارهای اسپات ارز دیجیتال (مانند بایننس) از چند روش اصلی می‌توانند اقدام به ثبت سفارش خرید یا فروش خود کنند که امکان استفاده از تمام این روش‌ها در آینده نزدیک برای کاربران اکسچنج سیتکس نیز مهیا خواهد شد.

بعد از ثبت سفارش میزان دارایی مشخص شده در سفارش برای فروش یا ارز دیجیات معادل آن برای خرید توسط مارکت بلوکه می‌شود تا سفارش شما ثبت و انجام شود و به همین علت نیز امکان ثبت همزمان چند سفارش اسپات مختلف برای یک دارایی امکان‌پذیر نمی‌باشد.

✔ لیمیت اردر limit order

سفارش لیمیت که به سفارش با قیمت مشخص نیز معروف است نوعی از ثبت سفارش اسپات است که در آن خریدار یا فروشنده با وارد کردن دو مقدار اولیه «مقدار ارز دیجیتال یا Amount» و «مبلغ دلخواه خود یا Price» (به ازای هر واحد از ارز دیجیتال) اقدام به ثبت سفارش نقطه‌ای می‌کند.

در این حال بازار اسپات در زمانی که ارزش ارز دیجیتال مورد نظر برابر با میزان ورودی کاربر شود اقدام به وارد کردن سفارش وی به اوردر بوک و اجرای آن می‌کند.

✔ مارکت اردر market order

در این نوع از ثبت سفارش که سریع‌ترین و بی‌دردسرترین حالت از تراکنش‌های اسپات بوده و امکان استفاده از آن در تمام صرافی‌ها از جمله سیتکس وجود دارد، کاربر تنها مقدار ارز موردنظر خود (Amount) را برای فروش یا خرید وارد کرده و تعیین مبلغ (Price / Limit) را بر عهده بازار اسپات و پلتفرم مالی موردنظر می‌گذارد.

بازار اسپات بر اساس آخرین معامله ثبت شده و سفارشات ثبت شده در اوردر بوک خود این مبلغ را تعیین می‌کند.

✔ استاپ لیمیت Stop limit

روش استاپ لیمیت کمی پیچیده تر از دو روش قبلی است اما در صورت استفاده درست می‌تواند سود بیشتری را برای شما بهمراه داشته باشد. در این روش معامله‌گر اسپات علاوه بر پارامترهای Amount و Price (که در این روش limit نام دارد)، در زمان ثبت سفارش خرید یا فروش، پارامتر دیگری به نام Stop را نیز وارد می‌کند.

پارامتر Stop شرطی است که در صورت تحقق اجازه انجام گرفتن تراکنش ثبت شده را به بازار اسپات می‌دهد که در واقع یک محدوده قیمتی مشخص برای دارایی مورد نظر است.

برای مثال فرض کنید که ما 0.005 بیت کوین در حساب خود داریم. به این ترتیب در زمانی که قیمت بیت کوین روی 40 هزار دلار است و در نظر گرفتن محدوده حمایت مهم 37 هزار دلاری این ارز، می‌توانیم یک سفارش stop limit با مقادیر زیر در صرافی بایننس برای فروش لحظه‌ای بیت کوین در آینده ثبت کنیم:

• Stop: 36900 دلار
• Limit: 36800 دلار
• Amount:0.005

در این حالت در صورت شکسته شدن این محدوده حمایتی مهم، بیت کوین‌های خود را فروخته و از ریزش شدید دارایی خود جلوگیری می‌کنیم. دقت کنید که بسته به لیکوئیدیتی و اوردرهای موجود در بازار ممکن است بخشی از سفارش شما انجام گرفته و مابقی آن موکول به بعد شود که می‌توانید ادامه آن را کنسل نیز بکنید.

✔ روش OCO یا One Cancels The Other

این روش ترکیب دو روش «استاپ لیمیت» و «لیمیت اوردر» است و به این شکل عمل می‌کند که در صورت تحقق هرکدام از این دو سفارش، دیگری کنسل می‌شود.

این روش در چند بازار محدود و انگشت شمار فراهم شده است و در آن کاربر با وارد کردن مقادیر Stop، Limit، Amount و Price دو محدوده مقاومتی و حمایتی بالاتر و پایینتر خود را هدف گرفته و می‌تواند در صورت ریزش یا رشد ارزش دارایی موردنظر از بازار سود برده و کسب درآمد کند.

برای مثال با پارامتر Price محدوده مقاومتی بالاتر را برای فروش دارایی در نظر گرفته و با پارامترهای Stop و limit نیز محدوده حمایتی پایین‌تر را برای فروش در نظر می‌گیریم. Amount نیز مانند موارد قبل به میزان دارایی موردنظر برای فروش (یا خرید) اشاره دارد.

✅ مزایای اسپات تریدینگ

• استفاده از معاملات اسپات آسامتر از معاملات آتی است
• اگر قیمت‌های فعلی دارایی موردنظر نامطلوب باشد امکان هولد یا استیک ارزها برای معامله کننده فراهم است.
• این معاملات در لحظه انجام شده و سریع‌تر هستند.
• ریسک ضرر در این معاملات بسیار کمتر از معاملات آتی است.
• نقدشوندگی دارایی و دسترسی به آن در اسپات تریدینگ بالاتر است.
• صرافی‌های متعدد و مختلف خارجی و داخلی از این روش معاملاتی پشتیبانی می‌کنند.

❎ معایب اسپات تریدینگ

• در این نوع معاملات تحویل دارایی باید فوری باشد و انعطاف زمان تحویل برای فروشنده پایین است.
• امکان پیش خرید دارایی در این روش معاملاتی میسر نیست.
• در این روش امکان دسترسی به سودهای کلان متأثر از افزایش قیمت شدید دارایی وجود ندارد.
• نیاز به پیگیری و صرف زمان بیشتر نسبت به معاملات آتی دارد.

معاملات اسپات و معاملات مارجین چه تفاوتی دارند؟

معاملات مارجین (Margin Trading) تا حدودی مشابه با معاملات اسپات هستند با این تفاوت که، همان نوسانی که شخص در بازار اسپات ارز دیجیتال تجربه می‌کند، با موقعیت‌های اهرمی (Leverage) یک معامله مارجین یا حاشیه‌ای تقویت می‌شود و ریسک سرمایه‌گذاری‌های کوچک‌تر را از نظر هزینه و پاداش بیشتر می‌کند.

معاملات اسپات در صرافی ارز دیجیتال ایرانی

تمامی صرافی‌های ارز دیجیتال ایرانی از جمله صرافی ارز دیجیتال سیتکس (CITEX Exchange) از نوع بازارهای اسپات بوده و معاملات نقطه‌ای و لحظه‌ای در آنها انجام می‌گیرد و شما به محض ثبت سفارش خرید یا فروش یک ارز و نهایی شدن تراکنش خود می‌توانید آن را در لیست دارایی‌های خود مشاهده کنید.

علاوه بر این پلتفرم‌های مالی معتبری همچون اکسچنج سیتکس، امکان واریز و برداشت لحظه‌ای و فوری را نیز برای کاربران و معامله‌گران خود فراهم کرده‌اند.

جمع‌بندی

در این مقاله از سیتکس به توضیح مفهوم اسپات تریدینگ و روش‌های ثبت سفارش اسپات و نقطه‌ای پرداختیم و علاوه بر مقایسه آن با معاملات فیوچرز، شما را با اصطلاحات رایج در معاملات لحظه‌ای ارز دیجیتال نیز آشنا کردیم. استفاده از Spot Trading در خرید و فروش ارز دیجیتال یکی از مرسوم‌ترین روش‌های فعلی معامله این دارایی‌های دیجیتال و غیرمتمرکز است که نمونه‌های آن در بازارهای جهانی مشابه مانند بازار بورس و سهام نیز مشاهده می‌شود.

امیدواریم که آموزش معاملات اسپات برای شما مفید بوده باشد و بتوانید از آن در معاملات خود استفاده کنید.