معرفی و بررسی بلاکچین تتا Theta

قطعا تا‌کنون بارها از پلتفرم‌های پخش محتوای ویدیویی همچون یوتیوب، آپارات، تیک‌تاک و … استفاده کرده‌اید. ساخت محتوای ویدیویی در سال‌های اخیر تبدیل به یک بازار پر‌رونق برای تولید‌کنندگان محتوا شده است و افراد بسیاری با تبلیغ یا تشویق منتشر‌کنندگان چنین محتواهایی، آنها را تماشا می‌کنند. همین موضوع سبب شده که هر روز شاهد معرفی یک سیستم جدید پخش محتوای ویدیویی با امکانات و قابلیت‌‌های برتر نسبت به رقبای پیشین باشیم.

از سوی دیگر توسعه‌دهندگان فناوری‌های غیر‌متمرکز یا شبکه‌های بلاکچینی، با سرعت و جدیت درصدد رقابت با سیستم‌های متمرکز و مرسوم امروزی‌اند. تاحدودی می‌توان گفت هر پلتفرم متمرکزی این روزها یک رقیب غیر‌متمرکز دارد که با امکانات ویژه و نوین، کمر به جذب کاربران او بسته است. پلتفرم‌های پخش ویدیو نیز از این امر مستثنی نیستند.

بلاکچین تتا که توسط شرکت شرکت Theta Labs در سال ۲۰۱۸ راه‌اندازی شد، اولین سیستم پخش محتوای ویدیویی کاملا غیر‌متمرکز و همتا‌به‌همتا (P2P) در جهان به‌شمار می‌رود. این سیستم کاملا غیر‌متمرکز را می‌توان یک رقیب سرسخت برای پلتفرم‌های قدیمی‌تر و مشهور پخش ویدیو دانست. برای آشنایی بیشتر با شبکه تتا، با این مقاله اکسچنج سیتکس همراه باشید.

بلاکچین تتا چیست؟

بلاکچین تتا (Theta) یک بستر غیر‌متمرکز است که به‌منظور اشتراک پهنای باند و پخش محتوای ویدیویی راه‌اندازی شد. پهنای باند و محتواها میان کاربران این شبکه به‌طور همتا‌به‌همتا (Peer to Peer)، منتشر می‌شوند. تتا سیستمی متن‌باز (Open Source) است که اجازه اجرای برنامه‌های غیر‌متمرکز را به کاربران (توسعه‌دهندگان و برنامه‌نویسان) از طریق قراردادهای هوشمند ارائه می‌کند.

کاربران این شبکه در ازای تماشای ویدیوها، پهنای باند خود را به سیستم یا کاربران دیگر ارائه کرده و در عوض پاداش دریافت می‌کنند. تتا رمزارزهای بومی دارد که از آنها به‌عنوان پاداش کاربران استفاده می‌کند.

شبکه تتا با هدف گسترش هرچه بیشتر فناوری‌های غیر‌متمرکز در جهان و همچنین بهبود سرویس‌های انتشار محتوای ویدیویی راه‌اندازی شد. رایگان بودن انتشار و تماشای ویدیو و همچنین پهنای باند بالا از ویژگی‌های مورد‌توجه در این شبکه است.

استفاده از بلاکچین تتا به تولید کنندگان محتوای ویدیویی کمک می‌کند که هزینه استریم ویدیوهای خود را کاهش دهند. علاوه‌بر این کیفیت و سرعت پخش محتوا نیز از این طریق به‌طور قابل‌توجهی افزایش پیدا می‌کند. نتیجه این موضوع جذب مخاطب بیشتر و در نهایت کسب درآمد چند برابری برای این افراد خواهد بود.

بلاکچین تتا چگونه کار می کند؟

گفتیم که بلاکچین تتا یک شبکه همتا‌به‌همتا و غیر‌متمرکز است که به‌منظور انتشار محتواهای ویدیویی در سراسر جهان بدون نیاز به واسطه‌ها و سرورهای مرکزی راه‌اندازی شد. کسانی که در این پلتفرم ویدیو تماشا می‌کنند و پهنای باند خود را در اختیار شبکه قرار می‌دهند، پاداش دریافت خواهند کرد. تمامی این فرایندها با استفاده از الگوریتم اجماع تحمل خطای بیزانس چند مرحله‌ای یا Multi Byzantine Fault Tolerance که به اختصار به آن Multi BFT انجام می‌گیرد. اما توجه داشته باشید که پروتکل اصلی اجماع در این بلاکچین گواه اثبات سهام (PoS) است.

با این حال ساز‌وکار Multi Byzantine Fault Tolerance، توسط یکی از بنیان‌گذاران تتا بلاکچین یعنی جی لانگ و همچنین ریبائو وی سرپرست بخش توسعه تتا، طراحی شده است. مکانیسم چند مرحله‌ای BFT، این امکان را فراهم می‌کند که هزاران نود یا گره در فرایند اجماع شبکه مشارکت داشته باشند و شرایط پردازش حجم بالایی از تراکنش‌ها را مهیا کرده است.

به‌طور کلی فرایند Multi BFT بلاکچین تتا به‌واسطه یک پروتکل تجمیع‌کننده امضا، انجام می‌گیرد. این پروتکل سبب کاهش پیچیدگی‌های ارتباطی میان نودهای شبکه می‌شود و امکان اجماع تعداد زیادی از آنها را طی مدت زمانی کوتاه و با سرعت بالا را فراهم می‌کند.

الگوریتم اجماع تحمل خطای بیزانس چند مرحله‌ای در شبکه بلاکچینی تتا، شامل سه مرحله یا برعهده سه دسته نود است:

1. نودهای تاییدکننده سازمانی (Enterprise Validator Nodes)
2. نودهای نگهبان (Guardian Nodes)
3. نودهای حاشیه (Edge Nodes)

اما در هریک از این مراحل چه اتفاقاتی می‌افتاد و وظیفه این نودها در تتا بلاکچین چیست؟

نودهای تاییدکننده سازمانی

لایه اول پروتکل اجماع این شبکه نودهای تاییدکننده سازمانی (Enterprise Validator Nodes) هستند. وظیفه این نودها اعتبارسنجی و تایید تراکنش و در نتیجه آن ایجاد بلاک جدید در بلاکچین تتاست. برای آن‌که در این شبکه تبدیل به یک نود یا گره تایید‌کننده شوید، باید چیزی حدود ۱ میلیون تتا (حداقل)، در شبکه ذخیره یا استیک کنید. در‌حال حاضر شرکت‌های مطرحی چون سونی، گوگل، بایننس، سامسونگ و خود Theta Labs، در فرایند اعتبارسنجی و تایید تراکنش‌های Theta Network فعالیت می‌کنند.

نودهای نگهبان

Guardian Nodes دسته‌ای از نودهای شبکه تتا هستند که با نودهای دسته قبلی یا نودهای تاییدکننده سازمانی به اجماع می‌رسند. در این لایه که یک لایه امنیتی به‌شمار می‌رود، کیفیت و درستی کار نودهای دسته قبل مورد بررسی قرار می‌گیرد. برای فعالیت به‌عنوان نود نگهبان در شبکه تتا، باید حداقل ۱،۰۰۰ واحد ارز دیجیتال THETA را در سیستم ذخیره کنید. بلاکچین تتا در‌حال حاضر بیش‌از ۳،۰۰۰ نود نگهبان دارد که مسئولیت حفظ امنیت این شبکه را با استیک کردن دارایی‌های خود بر‌عهده گرفته‌اند.

نودهای حاشیه

Edge nodes یا نودهای حاشیه همان کاربران تماشاچی شبکه یا مخاطبان محتواهای ویدیویی بلاکچین تتا هستند. نودهای حاشیه تتا پهنای باند و قدرت پردازش سیستم‌های خود مانند تلویزیون‌های هوشمند، کامپیوترها، تلفن‌های همراه هوشمند و سایر سیستم‌های این‌چنینی که از طریق آن می‌توان ویدیوهای منتشر شده در شبکه را مشاهده کرد را در اختیار بلاکچین تتا قرار می‌دهند. اشاره کردیم که این نودها در قبال این مشارکت پاداش دریافت می‌کنند (ارز دیجیتال TFUEL).

اجزای بلاکچین Theta

شبکه تتا در‌حال حاضر تنها یک بلاکچین نیست و تبدیل به یک پلتفرم جامع غیر‌متمرکز شده است. این پلتفرم اجزای مختلفی دارد که خدمات متفاوتی به کاربران ارائه می‌دهند.

دکس تتا سواپ (ThetaSwap DEX)، مرورگر تتا (Theta Explorer)، کیف پول تتا (Theta Wallet) و تتا تی‌وی (THETA.tv) اجزای بلاکچین تتا هستند که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت.

1. کیف پول تتا

Theta Wallet کیف پول رسمی و بومی شبکه تتاست. این کیف پول امکان ذخیره‌سازی رمزارزها بومی Theta Network را برای کاربرانش فراهم می‌کند. کیف پول تتا در سه نسخه وب (افزونه‌ای)، اندروید و IOS عرضه شده است.

2. صرافی غیر‌متمرکز تتا

این صرافی در بستر بلاکچین تتا راه‌اندازی شده است. تتا سواپ دکس از قراردادهای هوشمند و بازارسازهای خودکار (AMM) پشتیبانی می‌کند. کاربران این صرافی می‌توانند توکن‌هایی که با استاندارد توکن‌سازی این شبکه یعنی TNT20، ایجاد می‌شوند را بدون واسطه خرید‌وفروش کنند. برای اتصال به این صرافی باید Theta Wallet یا کیف پول رسمی شبکه را نصب کنید.

برای انجام معاملات صرافی تتا دکس حتما باید یکی ارزهای طرف معامله ارز TFUEL (رمزارز بومی شبکه) باشد. همچنین امکان ایجاد استخر نقدینگی نیز در این بستر متمرکز فراهم است.

برای راه‌اندازی این استخرها هم یکی از ارزهای شما باید تتا فیول و دیگری باید یک توکن ساخته شده با استاندارد TNT20 باشد.

اگر سایر کاربران از استخر نقدینگی شما جهت انجام معاملات‌شان استفاده کنند، ۰/۳ درصد از کارمزد تراکنش‌های آنها به شما تعلق خواهد گرفت.

3. مرورگر تتا

Theta Explorer مرورگر بلاکچینی شبکه تتا است. کاربران از طریق این مرورگر می‌توانند تراکنش‌های خود را جستجو و وضعیت اعتبارسنجی و تایید آنها را بررسی کنند. این فرایند با وارد کردن آدرس تراکنش در نوار مرورگر امکان‌پذیر است. هنگام جستجو، مقدار تراکنش، آدرس‌های مربوط به آن سایر موارد این‌چنینی نمایش داده خواهد شد.

همچنین تتا اکسپلورر امکان بررسی و مشاهده جزئیات بیشتر تراکنش مانند نوع آن، اندازه بلاک، زمانی که تراکنش در بلاک ثبت شده و … را با استفاده از هش تراکنش برای کاربران شبکه فراهم می‌کند. قراردادهای هوشمند بلاکچین تتا نیز از طریق همین مرورگر قابل جستجو و بررسی‌اند.

4. تلویزیون تتا

اصلی‌ترین هدف بلاکچین تتا پخش محتوای ویدیویی با کیفیت بالاتر و هزینه‌های کمتر است. بنابراین تتا تی‌وی یا همان تلویزیون تتا را می‌توان اصلی‌ترین بخش این بلاکچین دانست. THETA.tv را می‌توان از طریق اپلیکشن موبایلی آن و برنامه Little Star در کنسول‌های بازی پلی‌استیشن (PS) هم تماشا کرد.

در THETA.tv به‌طور شبانه‌روزی مسابقات الکترونیکی ورزشی که در بازی‌های ویدیویی برگزار می‌شود و به آنها مسابقات Esports می‌گویند پخش می‌شود؛ مسابقاتی مانند فورت نایت (Fortnite)، لیگ آو لجندز (League of Legends) و کانتر استرایک (Counter-Strike). همچنین کنفرانس‌های ویدیویی برتر کریپتویی مانند کانسنسوس (Consensus) و هفته بلاکچین مجازی (Virtual Blockchain Week) از طریق این بلاکچین پخش می‌گردد. کاربرانی که این ویدیوها را تماشا می‌کنند در ازای ارائه پهنای باند خود به شبکه، ارز TFUEL پاداش می‌گیرند.

تیم سازنده تتا

بلاکچین تتا توسط میچ لیو (Mitch Liu) از فعالان حوزه بازی‌های ویدیویی و ویدیوهای تبلیغاتی و جیئی لیونگ (Jieyi Long) از فعالان حوزه تکنولوژی VR، در سال ۲۰۱۷ راه‌اندازی شد.

میچ لیو در‌حال حاضر مدیریت اجرایی بلاکچین تتا را برعهده دارد. او فارغ‌التحصیل رشته علوم کامپیوتر از دانشگاه استنفورد و از هم‌بنیان‌گذاران پلتفرم‌های استریم ویدیوی SLIVER.tv ،Gameview Studios و Tapjoy است. جی لانگ دیگر بنیان‌گذار تتا و مدیر ارشد این بلاکچین نیز از هم‌بنیان‌گذاران پلتفرم SLIVER.tv بود (SLIVER.tv یک سرویس پخش ویدیوی بازی است). لانگ فارغ‌التحصیل مهندسی کامپیوتر از دانشگاه نورث‌وسترن است.

نفر بعدی رایان نیکولز (Ryan Nicholls) مدیر ارشد محصولات شبکه تتا و از افراد مهم و تاثیر‌گذار در تیم مدیریتی این مجموعه است. نیکولز قبل از پیوستن به مجموعه تتا، مدیریت Tencent در اپلیکیشن Wechat را بر‌عهده داشت.

ریبائو وی (Ribao Wei) توسعه‌دهنده بلاکچین، کینوی گونگ (Qinwei Gong) طراح پلتفرم، جینگ شو (Jing Xu) و ژنیانگ تانگ (zhenyang Tang) توسعه‌دهندگان بلاکچین، وس لویت (Wes Levitt) سرپرست استراتژی و جری کوال (Jerry Kowal) مدیر محتوا، دیگر افراد تیم مدیریتی و توسعه بلاکچین تتا هستند.

همچنین در تیم مشاوران این پلتفرم نام‌های مطرحی چون استیو (Steve Chen) چن بنیان‌گذار یوتیوب، جاستین کان (Justin Kan) هم‌بنیان‌گذار شرکت استریم بازی توویچ (Twitch) و همچنین راکوتن ویکی و سی‌جی هلو از مدیران ارشد Verizon، به چشم می‌خورد.

رود مپ تتا برای سال 2022

بلاکچین تتا از زمان معرفی تا‌کنون مراحل متعددی را پشت‌سر گذاشته و رشد و توسعه آن کاملا تدریجی صورت گرفته است. این مسیر توسعه یک نقشه راه داشته که در ادامه آن را مرور خواهیم کرد.

۲۰۱۷: راه‌اندازی و معرفی

۲۰۱۸: آغاز به‌کار رسمی

مارس ۲۰۱۸: پلتفرم تتا و SLIVER.tv ادغام شدند

آوریل تا ژوئن ۲۰۱۸:

• • تکمیل فرایند اجرای ساز‌‌وکار گواه اثبات سهام و عرضه نسخه دموی آن
  • راه‌اندازی مرورگر بلاکچین
  • راه‌اندازی شبکه تست اولیه

جولای تا سپتامبر ۲۰۱۸: راه‌اندازی کیف پول تتا

آگوست تا دسامبر ۲۰۱۸: عرضه کوین تتا

آوریل تا ژوئن ۲۰۲۰:

• • ارائه نسخه ۲ شبکه
  • اجرای نودهای نگهبان
  • عرضه قراردادهای هوشمند (در بستر شبکه تست)
  • عرضه پلتفرم Android TV توسط اپلیکیشن THETA.tv

جولای تا سپتامبر ۲۰۲۰:

• • افزودن قابلیت پخش ویدیوی درخواستی به اپلیکیشن THETA.tv
  • ارائه نسخه بتا از دیتابیس به‌منظور جداسازی داده‌ها با استفاده از ETL و Google BigQuery

ژانویه تا مارس ۲۰۲۱:

• • تست قابلیت استیکینگ TFUEL
  • استیکینگ با یک کلیک در کیف پول تتا
  • راه‌اندازی صرافی غیرمتمرکز در بستر بلاکچین تتا

آوریل تا ژوئن ۲۰۲۱:

• • راه‌اندازی ورژن ۳ شبکه اصلی
  • عرضه اپلیکیشن رسمی تتا برای کیف پول‌های سخت‌افزاری لجر و ترزور

جولای تا سپتامبر ۲۰۲۱:

• • استفاده از قدرت پردازشی نودهای حاشیه جهت اجرای فرایندهای یادگیری ماشین، هوش مصنوعی و سایر عملیات‌های پردازشی سنگین
  • ارائه نسخه ۲ اپلیکیشن Edgecast به‌‌شکل کاملا غیرمتمرکز

آگوست تا دسامبر ۲۰۲۱:

• • ارائه نسخه ۲ پلتفرم توسعه قرارداد هوشمند پیشرفته
  • عرضه API

ژانویه تا مارس ۲۰۲۲:

• • عرضه توکن TDROP
  • راه‌اندازی قابلیت بین زنجیره‌ای (Cross Chain) برای صرافی‌ها و برنامه‌های غیرمتمرکز

آوریل تا ژوئن ۲۰۲۲:

• • ارائه نسخه بتا از پلتفرم پخش زنده ویدیو
  • ارائه نسخه بتا از پلتفرم پخش ویدیو مبتنی‌بر NFTً

توسعه‌دهندگان این پلتفرم اعلام داشته‌اند که در مسیر توسعه پروژه تتا، مهم‌ترین نکته اولویت‌های دوره‌ای بوده و این تیم همچنان درصدد جذب سرمایه بیشتر برای برنامه‌های بلند‌مدت پروژه است.

مزایای بلاکچین تتا

• غیر‌متمرکز است
• مقرون به‌صرفه است
• کیفیت پخش محتوا در آن بالاست
• سرعت انتشار و پخش ویدیوها در آن زیاد است
• سرعت بارگذاری محتوا در آن بالاست
• درآمد تولید‌کننگان محتوا را افزایش می‌دهد
• مبتنی‌بر پاداش است
• شبکه‌ای امن برای ذخیره اطلاعات است

ارز دیجیتال تتا چیست و چه کاربردی دارد؟

ارز دیجیتال تتا که در بازار کریپتوکارنسی با نام و نماد THETA شناخته می‌شود، توکن اصلی و مدیریتی این شبکه است. ارز تتا وسیله‌ای برای سهیم شدن در فرایندهای شبکه تتا به‌عنوان نود اعتبارسنج یا نود نگهبان است و می‌‌توان آن را ضامن امنیت شبکه دانست. همچنین فرایندهایی چون تولید بلاک‌های جدید و مدیریت پلتفرم با این ارز امکان‌پذیر است.

اما این بلاکچین یک ارز بومی دیگر نیز دارد که از طریق آن به ارائه‌دهندگان پهنای باند (مخاطبین ویدیوها) پاداش می‌دهد؛ نام این ارز تتا فیول است و با نماد اختصاری TFUEL شناخته می‌شود. ارز دیجیتال تتا فیول در آغاز یک توکن ERC20 در بستر بلاکچین اتریوم بود و سپس به بلاکچین تتا منتقل شد؛ این ارز توکن عملیاتی (پرداختی) شبکه به‌شمار می‌رود و از آن برای تکمیل معاملات استفاده می‌گردد. به‌‌عبارتی دیگر، تتا فیول یک توکن ابزاری یا گس (Gas) در شبکه تتاست. هزینه قراردادهای هوشمند نیز از طریق Tfuel پرداخت می‌شود.

بهترین کیف پول های تتا کدامند؟

قطعا بهترین کیف پول برای ذخیره ارز تتا و ارز دیجیتال تتا فیول، کیف پول رسمی این شبکه Theta Wallet است که در نسخه‌های وب، اندروید و IOS در دسترس کاربران قرار دارد.

اما اگر قصد ذخیره‌سازی ارزهای دیجیتال بومی شبکه تتا در والت‌های رمزارزی دیگر را دارید، باید یکی از گزینه‌های زیر را انتخاب کنید:

1. تراست والت (Trust Wallet)
2. اتمیک والت (Atomic Wallet)
3. کیپ‌کی (KeepKay)
4. کیف پول سخت‌افزاری ترزور (Trezor)
5. کیف پول سخت‌افزاری لجر (Ledger)

آموزش استخراج تتا

اشاره کردیم که الگوریتم اجماع در شبکه تتا گواه اثبات سهام (Proof of Stake) یا PoS است. گواه اثبات سهام به فرایندی گفته می‌شود که کاربران در ازای ذخیره‌سازی دارایی خود در یک شبکه بلاکچینی، پاداش دریافت کرده و در فرایندهای مدیریتی آن همچون تایید و اعتبارسنجی تراکنش‌ها، مشارکت می‌کنند. به این فرایند استیکینگ نیز گفته می‌شود که با عملیات استخراج تفاوت‌های عمده‌ای دارد. بنابراین ارز دیجیتال تتا قابل استخراج نیست و اگر قصد به‌دست آوردن رایگان آن را دارید باید اقدام به استیکینگ ارز دیجیتال در این شبکه کنید. شما با ذخیره‌سازی دارایی‌های خود در بستر بلاکچین تتا، ارز دیجیتال Theta‌ را به‌عنوان پاداش استیکینگ دریافت خواهید کرد.

آیا تتا انتخاب خوبی برای تماشای فیلم است؟

بلاکچین تتا راه‌اندازی شده تا مشکلات مختلف سرویس‌های پخش محتوای ویدیویی همچون سرعت، کیفیت و هزینه‌های بالا را از میان بردارد. بنیان‌گذاران تتا قصد دارند این سرویس با‌کفیت و مقرون به‌صرفه را در سراسر جهان گسترش دهند. شبکه تتا می‌تواند تمرکز‌زدایی در سیستم‌ها توزیع محتوای ویدیویی و غیر‌ویدیویی را افزایش دهد.

پاداش محور بودن تماشای محتوا در این پلتفرم نیز یک ویژگی منحصر به‌فرد است که می‌تواند سبب گسترش محبوبیت و مقبولیت شبکه تتا به‌عنوان یک سرویس پخش محتواهای مبتنی‌بر ویدیو شود.

تتا به‌طور قابل‌توجهی سرعت و کیفیت تماشا و بارگذاری ویدیوها را به‌طور افزایش می‌دهد و دلیل آن عدم استفاده از سرورهای مرکزی همچون سایر پلتفرم‌های توزیع محتواست. در سرویس تتا، تمامی فرایندها به‌طور همتا‌به‌همتا صورت می‌گیرد و از سرور مرکزی و اشباع داده روی آن مه منجر به کند سیستم‌عا می‌شود،خبری نیست؛ بنابراین اطلاعات با سرعت بیشتری توزیع می‌گردد.

همچنین در سیستم‌های متمرکز کاربران باید ویدیوهای تبلیغاتی را ناخواسته مشاهده کنند و عملا پهنای باند خود را در اختیار سیستم قرار می‌دهند، اما کیفیت و سرعت شبکه تتا را هنگام پخش ویدیو ارائه نمی‌کنند. اما تتا رسما اعلام کرده از کاربران پهنای باند می‌گیرد و این موضوع سبب ایجاد یک پهنای باند گسترده در شبکه شده و مشکلاتی که به آنها اشاره شد را بهبود می‌دهد. هرچه تعداد نودهای بلاکچین افزایش پیدا کند، پهنای باند سیستم نیز افزایش پیدا کرده و مسلما سرعت و کیفیت ویدیوها بهتر می‌شود.

با این توضیحات می‌توان تتا را یک بستر بی‌نقص جهت مشاهده فیلم و ویدیو و یک رقیب سرسخت برای غول‌هایی چون یوتیوب، نتفلیکس، تیک‌تاک و سایر پلتفرم‌های مطرح امروزی که به‌صورت تخصصی محتوای ویدیویی توزیع می‌کنند، دانست.

لازم به ذکر است که پلتفرم تتا درحال حاضر با کمپانی Samsung vr یک رابطه تجاری و همکاری مستحکم دارد. این رابطه تجاری نیز قطعا سبب خواهد شد تعداد کاربران آن در آینده‌ای نه‌چندان دور، به‌طور قابل‌توجه و چشم‌گیری افزایش پیدا کند.