عوامل تأثیرگذار در حد ضرر (Stop Loss) چیست؟

حد ضرر یا Stop Loss یکی از کاربردی‌ترین ابزارهایی است که تریدرها و سرمایه‌گذاران می‌توانند با استفاده از آن، میزان ضرر در سرمایه‌گذاری‌های خود را مدیریت کرده و کاهش دهند.

هر دو دنیای بورس و ارزهای دیجیتال از بازارهای پرنوسان محسوب می‌شوند و قیمت‌ها همواره در حال تغییر هستند؛ به همین سبب، حد ضرر بیشترین کاربرد را در این بازارها دارد. به دلیل کاربرد بالای این روش در مدیریت و کاهش ریسک، در این مقاله از بلاگ پلتفرم مالی سیتکس قصد داریم به بررسی معنا و مفهوم حد ضرر و اشاره به چند نکته در مورد نحوه تعیین آن بپردازیم.

حد ضرر چیست؟

معنا و مفهوم حد ضرر بسیار ساده است و به سفارش ثبت‌شده در یک صرافی یا کارگزاری برای خرید یا فروش یک دارایی در یک قیمت مشخص اشاره دارد. تریدرهای ارزهای دیجیتال می‌توانند در پرتفولیوی خود حداقل یا حداکثر قیمتی برای دارایی خود تعیین کنند که در صورت رسیدن به این قیمت، این سفارش فعال شده و دارایی فروش خواهد رفت.

برای مثال، فرض کنید که شما ارز دیجیتال XYZ را با قیمت 90 دلار برای هر کوین خریداری کرده‌اید و انتظار دارید تا این کوین را با قیمت 136 دلار به فروش برسانید.

با توجه به اینکه بازار ارزهای دیجیتال به‌صورت 24 ساعت و هفت روز هفته فعال است، ممکن است زمانی که ارز شما به قیمت مورد نظر شما می‌رسد شما خواب باشید یا به سیستم دسترسی نداشته باشید. با استفاده حد ضرر یا Stop Loss، به محض رسیدن قیمت دارایی به 90 یا 136 دلار، بدون نیاز به نظارت شما آن دارایی فروخته یا خریداری خواهد شد.

انواع استراتژی در حد ضرر

با اینکه تعریف کلی حد ضرر بسیار ساده است، اما از این روش می‌توان به طرق مختلفی استفاده کرد. در ادامه به بررسی رایج‌ترین استراتژی‌های حد ضرر خواهیم پرداخت:

1. حد ضرر کامل

همان‌طور که از نام آن پیداست، در حد ضرر کامل، اقدام به فروش تمام دارایی‌های خود در بازه قیمتی مشخص‌شده می‌کنید. این روش بیشتر برای ارزهای دیجیتال پایدارتر کاربرد دارد تا ارزهایی که نوسان بسیار بالایی را نسبت به سایرین تجربه می‌کنند؛ دلیل این موضوع نیز پیشگیری از ضرر ناگهانی است.

ارزهای باثبات‌تر، روندهای قیمتی بلندمدت‌تری دارند و بهتر است به جای آنکه تمام دارایی خود را در بازار نزولی بفروشید، تا زمان بازگشت بازار صبر کنید؛ درست است که با اینکار از ضرر بیشتر جلوگیری می‌کنید، اما در صورت بازگشت و تغییر روند بازار، مجبور خواهید بود تا همان دارایی اولیه را با قیمت بالاتری خریداری کنید. همچنین، این روش با جمله معروف «تمام تخم‌مرغ‌های خود را در یک سبد نذار!» نیز در تضاد است و کاربرد آن چندان پیشنهاد نمی‌شود.

2. جزئی یا محدود

یکی دیگر از استراتژی‌های استفاده از حد ضرر به‌صورت محدود یا جزئی است. در این حالت، به جای فروش تمام دارایی‌های خود، تنها بخشی از آنها را در صورت رسیدن به حد تعیین‌شده می‌فروشید. سایر دارایی‌هایی که دست‌نخورده باقی مانده‌اند همچنان ضرر خواهند کرد، اما امکان کسب سود در صورت تغییر روند بازار نیز همچنان وجود خواهد داشت.

این روش برای زمانی که از حدس خود مطمئن نیستید بسیار کاربرد دارد؛ چراکه احتمال کسب سود یا پیشگیری از ضرر در مقابل ضرر و از دست دادن سود 50 درصد است که در دنیای پرنوسان ارزهای دیجیتال ریسک مناسبی محسوب می‌شود.

3. دنباله‌دار

روش دنباله‌دار یکی از بهترین و پیشرفته‌ترین استراتژی‌های مورد استفاده در حد ضرر (Stop Loss) محسوب می‌شود. این روش حد ضرر، هرگز ثابت نیست و بر اساس حرکات و تغییرات قیمتی دارایی‌ها متغیر خواهد بود.

این حد ضرر به‌صورت درصد اختلافی نسبت به حداقل یا حداکثر بازه قیمتی یک دارایی تعریف می‌شود؛ یعنی به جای آنکه حداکثر یک دارایی را به‌صورت قیمت مشخص تعیین کنیم، آن را به‌صورت اختلاف درصدی تعریف می‌کنیم. به مثال زیر توجه داشته باشید:

زمانی که روند قیمتی تغییر کرده و روند نزولی بگیرد و از حداقل 5 درصد قیمت فعلی خود در بازار کمتر رود، حد ضرر فعال شده و دارایی را با همان قیمت روز به‌فروش می‌رساند.

این روش به تریدرها اجازه می‌دهد تا در عین کسب بیشترین سود از روند صعودی بازار، ضرر ناشی از سقوط آن را نیز کنترل کنند.

فرمول محاسبه حد ضرر (Stop Loss)

میزان حد ضرر برای هر سرمایه‌گذار و دارایی متفاوت است و تعیین آن باید توسط هر سرمایه‌گذار و تریدر انجام شود؛ اما مقادیر زیر، از رایج‌ترین مقادیر حد ضرر در دنیای ارزهای دیجیتال شناخته می‌شوند.

در ارزهایی که روند صعودی دارند، حداقل حد ضرر برابر با 10 درصد میزان سرمایه اولیه منهای ارزش حال حاضر آن دارایی در بازار است.

Minimum Stop Loss = P – ( I × 0.1)

که در آن:

P: برابر با ارزش حال حاضر آن دارایی

I: برابر با میزان سرمایه اولیه است

در ارزهایی که بیش از 10 درصد از سرمایه اولیه نزول کرده‌اند، حداقل حد ضرر برابر با 10 درصد سرمایه اولیه خواهد بود.

Minimum Stop Loss  = I × (0.1)

که در آن:

I: برابر با سرمایه اولیه است.

مهمترین مزیت‌های تنظیم حد ضرر

مهمترین کاربرد حد ضرر یا Stop Loss، حذف لزوم بررسی همیشگی بازارهای معاملاتی است. همان‌طور که گفتیم، بازار ارزهای دیجیتال همواره و بدون تعطیلی در حال فعالیت است و به همین سبب، بررسی همیشگی تغییرات آن غیرممکن خواهد بود. حد ضرر به تریدرها کمک می‌کند تا نتیجه حاصل از تحلیل‌های خود را بدون نیاز به بررسی همیشگی بازار عملی کنند.

به بیان دیگر، اگر بر اساس تحلیل‌های خود انتظار دارید که قیمت یک ارز طی یک ماه از 43 دلار به 165 دلار برسد، کافی است حداکثر را در حد ضرر تعیین کرده و دیگر کاری به آن نداشته باشید. این موضوع علاوه‌بر حذف استرس از دست دادن قیمت مورد نظر، فرصت را برای تحقیق در مورد پروژه‌های مختلف و یادگیری روش‌های تحلیل بیشتر فراهم می‌کند.

همچنین استفاده از حد ضرر، شما را از احساسات بازار و عمل بر اساس آن باز می‌دارد که خود سبب کاهش خطر از دست دادن سرمایه خواهد شد.

از آنجایی که تعیین حد ضرر نیازمند مطالعه در مورد پروژه و تحلیل آن است، به شما کمک می‌کند تا دوباره دلیل خریداری یک ارز و احتمال موفقیت پروژه آن را مرور کنید. همان‌طور که گفتیم، یکی از روش‌های پیدا کردن حد ضرر برای یک دارایی، اجرای تحلیل فاندامنتال در مورد آن است؛ با اینکار، مجبور به مطالعه بیشتر در مورد آن شده و درک بهتری نسبت به آن کسب کنید.

حد ضرر چه مضراتی دارد؟

ساده‌تر و مهمترین نقطه ضعف حد ضرر، امکان فعالسازی آن در نوسان‌های روزانه و طبیعی بازار است؛ این موضوع خصوصاً در بازار پرنوسانی مانند ارزهای دیجیتال می‌تواند بیشتر خود را نشان دهد.

درواقع هنگام تعیین حد ضرر باید به نوسان روزانه و طبیعی یک دارایی نیز توجه داشت؛ برای مثال اگر یک دارایی عموماً روزانه حدود 6 درصد نوسان دارد، تعیین حد ضرر در بازه 6 درصدی کار منطقی و درستی نیست. برای این دارایی باید حد ضرر را بیشتر از حد نوسان عادی آن (6 درصد) تعیین کنید.

نحوه تعیین بهترین نقطه حد ضرر (استاپ لاس)

تعیین بهترین نقطه برای حد ضرر فرمول کلی و مشخصی ندارد و بسته به نقشه و نحوه سرمایه‌گذاری شما متغیر خواهد بود؛ برای مثال کسی که به ترید کوتاه‌مدت (روزانه) می‌پردازد، ممکن است از حد ضرر 5 درصد استفاده کند، در حالی که یک تریدر بلندمدت ممکن است حد ضرر 15 درصدی یا حتی بیشتر را بکار گیرد.

حد ضرر روشی برای ترید کردن است و با استفاده از آن می‌توانید نتایج حاصل از تحلیل فاندامنتال یا تحلیل تکنیکال را به‌صورت موثرتری عملی کنید؛ در نتیجه، به‌جای آنکه به‌دنبال روشی کلی برای تعیین حد ضرر برای معاملات باشید، بهتر است اقدام به یادگیری یکی از روش‌های تحلیل پرداخته و از نتایج حاصل از آن تحلیل‌ها استفاده کنید.

البته تعیین حداقل حد ضرر کار نسبتاً ساده‌ای است و می‌توانید کرانه پایین حد ضرر خود را برابر با قیمت خرید دارایی خود تعیین کنید تا در بدترین حالت بتوانید اصل سرمایه خود را حفظ کنید. برای مثال اگر یک دارایی را به قیمت 1.35 دلار خریداری کرده‌اید، صرف نظر از حداکثر و پیش‌بینی شما برای رشد قیمت این دارایی در آینده، می‌توانید حداقل حد ضرر خود را 1.35 دلار مشخص کنید.

البته همان‌طور که قبلاً اشاره کردیم، چنین عملی می‌تواند از کسب سود در بلندمدت و هنگام تغییر روند بازار جلوگیری کند.

4 اشتباه متداول در تعیین حد ضرر

درست مانند هر مقوله دیگری، هنگام استفاده از حد ضرر نیز افراد دست به اشتباهاتی می‌زنند که میان بسیاری از فعالان این بازار شایع است. در این بخش به معرفی برخی از این اشتباهات رایج خواهیم پرداخت:

1. تغییر حد ضرر برای کسب سود اندک یا حفظ ارزش قبلی دارایی

فرض کنید یک دارایی فرضی را با قیمت 70 دلار خریداری کرده و حد ضرر 250 دلار را برای آن تعیین کرده‌اید و در حال حاضر این دارایی با قیمت 86 دلار معامله می‌شود. ممکن است بخواهید با انتقال حد ضرر، برای کسب سود 16 دلاری خود اقدام کنید. چنین کاری اشتباه است؛ چراکه با برنامه اولیه شما هم‌جهت نیست و اگر نسبت به تحلیل و پیش‌بینی خود اطمینان دارید، پس این دارایی به قیمت 250 دلار خواهد رسید؛ درنتیجه صبر کردن برای رسیدن به سود بیشتر، کار منطقی‌‌تری است.

2. عدم انعطاف‌پذیری حد ضرر

با اینکه این نکته در نقطه مقابل نکته قبلی قرار دارد؛ اما تفاوت میان این دو در دلیل تغییر حد ضرر نهفته است. در ادامه مثال قبلی، فرض کنید دارایی مد نظر پس از مدتی به قیمت 237 دلار رسیده و نتایج حاصل از تحلیل‌های شما نشان از ضعف توانایی آن دارایی برای رسیدن به قیمت 250 دلار دارند. در این حالت، بهتر است با تغییر حد ضرر، اقدام به دریافت سود خود کنید.

3. قرار دادن حد ضرر بر خط حمایت یا مقاومت

اینکار شما را از استفاده از گذر قیمت از این نقط باز می‌دارد؛ یعنی در یک بازار نزولی و در جایی که ممکن است قیمت یک دارایی از خط حمایت نیز پایین‌تر رود، حد ضرر شما قبل از آنکه بتوانید از کمترین قیمت برای ورود به بازار استفاده کنید، فعال شده و این فرصت را از دست خواهید داد.

برعکس این سناریو نیز وجود دارد، جایی که فعال‌شدن زودهنگام حد ضرر، شما را از استفاده از گذر قیمت از خط مقاومت محروم می‌کند.

4. تعیین بازه‌های قیمتی بیش از حد کوچک یا گسترده

بازه قیمتی تعیین‌شده برای هر دارایی باید با توجه به نتایج تحلیل آن، نوسان و ثبات آن تعیین شود؛ اما به‌صورت کلی، بازه‌های تعیین‌شده نباید خیلی کوتاه یا بلند باشند.

سخن آخر

حد ضرر یکی از بهترین راه‌ها برای همگام بودن با دنیای پرسرعت دنیای ارزهای دیجیتال محسوب می‌شود و درست مانند تحلیل تکنیکال و فاندامنتال، از روش‌های رایج در بازارهای مالی سنتی‌تر است که استفاده از آن در بازار ارزهای دیجیتال نیز رواج داشته است. در این مقاله سعی کردیم تا با اشاره به معنا و مفهوم حد ضرر و بررسی نکات مربوط به آن، درک و استفاده از این روش را قابل فهم‌تر کنیم.