راهکارهای مقیاس‌پذیری لایه دوم اتریوم یکی از موضوعاتی است که همه افراد فعال در بازار ارزهای دیجیتال باید درباره آن اطلاعات کافی داشته باشند اما ن اطلاعات درستی نداشته ممکن است برای برخی از افراد گیج‌کننده و نامفهوم باشد.
اتریوم در حال حاضر دومین ارز دیجیتال محبوب جهان است که حجم قابل توجهی از معاملات و تراکنش‌های روزانه بازار ارز دیجیتال را از آن خود کرده است و هر روزه کاربران بیشماری در شبکه آن فعالیت داشته و به خرید و فروش و معامله ارز دیجیتال می‌پردازند.
با این وجود به علت برخی از چالش‌هایی که در این پروژه پراستفاده بلاکچینی پیش رو داشتیم، فاز بعدی توسعه و بهبود این پروژه با نام اتریوم 2.0 در حال راه‌اندازی است.
در این مقاله از سیتکس به یکی از مهمترین چالش‌های اتریوم به نام مقیاس‌پذیری میپردازیم و راهکار مقیاس‌پذیری لایه دوم اتریوم را نیز برای شما شرح می‌دهیم.
فهرست عناوین
بلاکچین اتریوم چیست؟
شبکه بلاکچین اتریوم، بستر اصلی این پروژه برای تأیید تراکنش‌های اتریومی است که امروزه ارزهای دیجیتال بسیار زیاد دیگری نیز مبتنی بر آن بوده و از این شبکه برای انجام فعالیت‌های خود استفاده می‌کنند.
نام ارز دیجیتال بومی این شبکه نیز اتریوم (ETH) است که دومین ارز پرکاربرد و محبوب جهان است.
مقیاس‌پذیری بلاکچین چیست؟
مقیاس‌پذیری شبکه بلاکچین به کارایی و میزان موفقیت شبکه، در ارائه خدمات خود به حجم زیادی از کاربران گفته می‌شود. درواقع شبکههای مختلف بلاکچینی و حتی سردسته آنها که بیت کوین است نیز با مشکل مقیاس‌پذیری روبه‌رو هستند.
چرا که اولاً ماهیت این شبکههای بلاکچین‌محور بر اساس غیرمتمرکز بودن و تأیید گروهی تراکنش‌ها توسط کاربران تأیید کننده است که امری زمان‌بر و مبتنی بر تعداد کاربران تأیید‌کننده در شبکه است؛
ثانیاً تعداد کاربران استفاده کننده از این شبکه‌ها روزبه‌روز در حال افزایش و بیشتر شدن است و حجم تراکنش‌هایی که در یک دقیقه در شبکه در حال انجام است بسیار بالا است و مسلم است که این موضوع کارمزد شبکه را بالا برده و سرعت آن را کاهش می‌دهد.
منظور از لایه اول اتریوم چیست؟
لایه اول اتریوم درواقع همان زنجیره اصلی اتریوم است؛ هر تغییر و توسعه‌ای که در آن به منظور بهبود کارایی شبکه صورت گیرد، در دسته راهکارهای لایه اول اتریوم قرار می‌گیرد.
منظور از لایه دوم اتریوم چیست؟
لایه دوم اتریوم به ابزارها و راهکارهای برون زنجیره‌ای و فرعی گفته می‌شود که به منظور بهبود شبکه اتریوم و مقیاس‌پذیری آن ایجاد شده‌اند.
چگونه از لایه دوم اتریوم استفاده کنیم؟
برای استفاده از راهکارهای لایه دومی اتریوم در تراکنش‌های خود نیاز دارید تا در یکی از این پروژه‌ها عضو شده و وارد اپلیکیشن یا پلتفرم ارائه‌شده توسط آن شوید تا بتوانید در زنجیره‌های فرعی اتریوم تراکنش‌های ارزان‌تر و سریع‌تری را انجام دهید.
مفهوم تکنولوژی بلاکچین در ارز دیجیتال
دلیل استفاده از راهکار لایه دوم اتریوم چیست؟
علت اینکه به راهکارهای لایه ۲ اتریوم نیاز داریم عدم امکان تغییر زنجیره اصلی بلاکچین اتریوم در بهبود مقیاس‌پذیری آن است که ما را ملزم به استفاده از راهکارهای لایه دومی و آف‌چین اتریوم می‌کند.
راهکارهای لایه دومی در اتریوم 1 و 2 این شبکه را بهینه‌تر کرده و تجربه کاربری بهتری را برای کاربران فعال آن رقم می‌زند.
راهکارهای مقیاس‌پذیری لایه دوم اتریوم
راهکارهای مقیاس‌پذیری لایه دوم در اتریوم انواع مختلفی دارند که هر کاربر می‌تواند از هرکدام از این راهکارها برای تسریع و تسهیل انتقالات اتریومی خود استفاده کند.
در این قسمت به معرفی برخی از مهمترین راهکارهای مقیاس‌پذیری لایه دوم شبکه بلاکچین اتریوم میپردازیم و درباره هرکدام از آنها توضیحات کوتاهی را به شما می‌دهیم.
✔ پلاسما (Plasma)
پلاسما یک راهکار مقیاس‌پذیری اتریوم ارائه شده توسط ویتالیک بوترین و جوزف پون است و درواقع یک فریم‌ورک برای ساخت برنامه‌‌های مقیاس‌پذیر مبتنی بر شبکه اتریوم است.
روش کار راهکار پلاسما به این ترتیب است که زنجیره اصلی، بخشی از تراکنش‌ها و حجم کاری خود را به زنجیره‌های فرعی نامحدودی انتقال داده و همزمان با کاهش کارمزدها و گس شبکه، سرعت تأیید تراکنش‌ها را نیز در شبکه افزایش می‌دهد.
ارتباط بین زنجیره اصلی اتریوم و زنجیره‌های فرعی پلاسما، از طریق ماشین مجازی اتریوم امکان‌پذیر می‌گردد. نمونههایی از این راهکار شبکه پلاسمای اومیسگو و پالی‌گان است.
✔ زنجیره‌های جانبی (Sidechains)
زنجیره‌های جانبی درواقع شبکههای بلاکچینی کامل و مستقلی هستند که به‌طور موازی با زنجیره اصلی شبکه فعالیت کرده و نتیجه تراکنش‌های خود را، در یک تراکنش واحد، به زنجیره اصلی منتقل می‌کنند. این زنجیره‌ها از طریق ماشین مجازی اتریوم به نام EVM با زنجیره اصلی ارتباط برقرار می‌کنند. به علت اینکه امنیت سایدچین‌ها توسط خودشان تأمین می‌شود می‌توان این راهکارها را ترکیبی از راهکارهای لایه اول و دوم دانست.
✔ کانال‌های وضعیت و کانال‌های پرداخت (State Channels and Payment Channels)
کانال‌های پرداخت و وضعیت یکی از اولین راهکارهای مقیاس‌پذیری اتریوم هستند که در آنها امکان انجام گرفتن تراکنش‌های بین دو آدرس مشخص در زنجیره‌ای فرعی و متفاوت از زنجیره اصلی فراهم شده است.
طرز کار کانال‌ها به این صورت است که تراکنش اول و آخر در زنجیره اصلی ثبت شده و هر تراکنشی که بین این دو تراکنش توسط فرستنده و دریافت‌کننده انجام می‌گیرد در زنجیره فرعی اعتبارسنجی و تأیید می‌شود. نمونههایی از این راهکار شبکه لایتنینگ بیت کوین و کانال‌های استیت در پروژه Raiden شبکه اتریوم است. کاربران برای استفاده از کانال‌ها بایستی مقداری ارز در حساب کانال خود بلاک کنند تا تراکنش‌ها با استفاده از آنها انجام گیرد.
✔ رول‌آپ‌های آپتیمیستیک (Optimistic Rollups)
این راهکار برای انتقال قراردادهای هوشمند (smart contract) به دومین لایه از اتریوم بسیار کارآمد است و در اصل یک ماشین مجازی مبتنی بر شبکه اتریوم به نام OVM است که به منظور اضافه کردن قراردادهای هوشمند به شبکه اتریوم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
از معروف‌ترین پروژه‌های لایه دومی اتریوم که از این راهکار برای بهبود انعطاف‌پذیری شبکه اتریوم 1 استفاده می‌کنند Optimism نام دارد که در ادامه مطلب به آن خواهیم پرداخت.
✔ رول‌آپ‌های زی‌کِی (ZK-Rollups)
رول‌آپ ZK نسبت به روش Optimistic بسیار سریع‌تر و بهتر عمل می‌کند. رول‌آپ‌ها برای اینکه بتوانند به مقیاس‌پذیری شبکه کمک کنند، تنها نیاز دارند تا به داده‌های موجود در لایه داده دسترسی داشته باشند و به همین علت نیز امنیت بالایی دارند.
این امر آنها را در شاردینگ اتریوم 2 که اولین قدم در ارائه اتریوم 2 است بسیار حیاتی کرده و بر اساس اعلام موسس اتریوم، ویتالیک بوترین، یکی از اصلی‌ترین محورهای روند بهبود اتریوم 1 خواهد بود.
✔ والیدیوم (Validium)
در این راهکار لایه دومی تراکنش‌ها با استفاده از الگوریتم اجماع ZNP (zero-knowledge proofs) تأیید شده و انجام می‌گیرد و به علت اینکه داده‌ها به زنجیره فرعی منتقل شده اما دارایی در زنجیره اصلی باقی می‌ماند، احتمال سرقت دارایی در آن نزدیک به صفر است.
والیدیوم تقریبا شبیه به راهکار رول‌آپ zkRollup عمل می‌کند و نمونه معروفی از آن پروژه STARKs است.
لیست ارزهای لایه دوم اتریوم
استفاده از لایه دوم اتریوم در ارزهای دیجیتال و پروژه‌های مختلف باعث بهبود مقیاس‌پذیری در آنها و کمک به سبک‌تر کردن شبکه اتریوم شده است.
بهترین پروژه‌های ارز دیجیتال لایه دوم اتریوم را در ادامه به شما معرفی می‌کنیم:
| Counterfactual | L4 Ventures | Polygon |
| Loom Network | SKALE | PISA Research |
| Plasma | OMG Network | Abridged |
| POA Network | TrueBit | Finality Labs |
| Connext | Celer Network | AlphaWallet |
| Machinomy | Liquidity Network | Alacris |
| SpankChain | Raiden Network | Perun |
| Livepeer | FunFair | PARSEC Labs |
| TEEX | magmo | و… |
معرفی بهترین پروژه‌های لایه دوم اتریوم
لیست پروژه‌های بلاکچینی لایه ۲ فعال روی شبکه اتریوم را مشاهده کردیم اما بهترین پروژه‌های لایه دوم اتریوم را در این قسمت به شما معرفی می‌کنیم.
✔ پالی‌گان (Polygon)
پروژه موفق پالی‌گان با ظهور خود انعطاف و امنیت بیشتری به شبکه اتریوم بخشیده و یکی از بهترین شبکههای ارز دیجیتال مبتنی بر اتریوم است که به منظور توسعه بیشتر و اتصال شبکههای اتریومی به یکدیگر طراحی شده است.
✔ آربیتروم (Arbitrum)
آربیتروم پروژه بلاکچینی لایه دوم دیگری برای بهبود مقیاس‌پذیری اتریوم است که از سه فاکتور مهم کامپایلر، بریج اتریومی و اعتبار‌دهنده تشکیل می‌شود. آربیتروم ارز دیجیتال بومی ندارد اما از راهکار رولاپ اتریوم پشتیبانی می‌کند. از آربیتروم برای کامپایل متقابل قراردادهای هوشمند توسط توسعه‌دهندگان سولیدیتی استفاده می‌شود.
✔ Optimism
اپتیمیسم نیز از دیگر پروژه‌های لایه دوم اتریوم است که به مقیاس‌پذیری بیشتر این شبکه کمک می‌کند. اضافه کردن محدودیت‌های مختلف در قراردادهای هوشمندی که توسط توسعه‌دهندگان سولیدیتی ایجاد می‌شوند از مزایای optimism است. اپتیمیسم با پلتفرم Synthetix نیز، که شرایط را برای استیک کردن توکن بومی آن به نام SNX فراهم می‌کند، ارتباط دارد.
✔ Immutable-X
این پروژه اولین راهکار لایه دومی در شبکه اتریوم برای بهبود مقیاس‌پذیری توکنهای غیرمثلی (NFT) است. از مزایای این پروژه صفر شدن کارمزد تراکنش‌های داخل شبکه (گس فی)، سرعت بالاتر تأیید تراکنش‌ها و مقیاس‌پذیری ایده‌آل آن را نام برد. در این پروژه امکان تبادل فوری و ارزان توکنهای غیرمثلی برای کاربران فراهم شده است.
✔ X-Dai
یکی از پروژه‌های لایه دومی اتریوم که به شدت در حال پیشرفت و گسترش نیز هست، ایکس-دای نام دارد. این پروژه بر پایه الگوریتم اجماع اثبات سهام (POS) کار می‌کند و کاربران امکان سهام‌گذاری توکنهای بومی آن به نام xDAI را دارند. جالب است بدانید که این ارز بومی یک استیبل کوین است و همواره نسبت به پشتوانه خود (یعنی دلار) ارزشی ثابت و برابر دارد.
اتریوم ۲ چه تأثیری بر لایه دو دارد؟
با وجود تغییرات درون-زنجیره‌ای زیادی که در اتریوم 2 لحاظ شده است، از جمله الگوریتم اجماع POS، باز هم به علت ماهیت غیرمتمرکز و بلاکچینی ارزهای دیجیتال نیاز به وجود راهکارهای برون-زنجیره‌ای برای بهبود مقیاس‌پذیری اتریوم محبوب وجود دارد.
از طرفی شمار کاربران فعال شبکه اتریوم و ارزهای مبتنی بر آن روزبه‌روز بیشتر می‌شود و بایستی برای بهینه‌سازی آینده نیز پیش‌بینی‌‌های لازم را لحاظ کرد. پس در اتریوم 2 نیز، ما راهکارهای لایه دومی را خواهیم داشت تا سرعت و گس در شبکه به حد ایده‌آل و مطلوب نزدیک‌تر شوند.
فرق بین لایه اول و لایه دوم چیست؟
تفاوت‌های بین راهکارهای لایه 1 و راهکارهای لایه 2 در محل تغییراتی است که صورت می‌گیرد. راهکارهای لایه اول در زنجیره اصلی بلاکچین و نرم‌افزار اصلی آن تغییر ایجاد کرده و اما راهکارهای لایه دوم به شکل برون زنجیره‌ای کیفیت فعالیت شبکه را بهبود می‌بخشند. معمولاً در جایی که امکان تغییر و توسعه زنجیره اصلی امکان‌پذیر نباشد به سمت استفاده از راهکارهای لایه دوم می‌رویم.
جمع‌بندی
در این مقاله از سیتکس سعی کردیم تا شما را با راهکارهای لایه دوم شبکه اتریوم برای بهبود مقیاس‌پذیری آن آشنا کرده و اطلاعات مفیدی از این موضوع را در اختیار شما قرار دهیم تا با استفاده از آن درک بهتری از ماهیت اتریوم 2 و علت توسعه شبکه اتریوم داشته باشید.
