تله گاوی چیست و چطور در دام آن نیفتیم؟!

با اینکه بازار ارزهای دیجیتال می‌تواند فرصت‌های مالی متعددی را در اختیار سرمایه‌گذاران و تریدرها قرار دهد، اما در همین بازار سودده تله‌ها و خطراتی وجود دارد که می‌تواند منجر به تحمل ضرر توسط این افراد شود و تله گاوی، یکی از مهمترین و خطرناک‌ترین آنهاست. با توجه به اهمیت بالای این موضوع و لزوم شناسایی این تله قبل از وقوع آن، قصد داریم در مقاله پیش رو از بلاگ اکسچنج سیتکس، به معنا و نشانه‌های تله گاوی بپردازیم.

تله گاوی در معاملات ارز دیجیتال چیست؟

در معاملات ارز دیجیتال، تله گاوی به شرایطی اشاره دارد که یک تریدر ارزی را به امید افزایش قیمت آن خریداری می‌کند، اما در نهایت آن ارز روند نزولی به خود می‌گیرد. تله‌های گاوی در شرایطی رخ می‌دهند که بازار وضعیت نامطمئن و نابسامان داشته یا اطلاعات ضد و نقیض زیادی در مورد یک دارایی در گردش است.

دلیل انتخاب نام «تله» برای این رخداد را نیز می‌توان در عملکرد تریدرهای تازه‌کار یا کسانی که اطلاعات و شناخت کامل از بازار ندارند جست‌وجو کرد که با باور رشد بیشتر یک دارایی در ادامه، دست به خرید ارزی می‌زنند که روند نزولی دارد.

در مقابله با تله گاوی چه کنیم؟

وقتی یک تریدر حس می‌کند که احتمال شکل‌گیری یک تله گاوی وجود دارد، باید سریعاً سفارش‌های خود را لغو کرده و یا ارز مورد نظر را شورت (Short) کند؛ شورت کردن نیز به‌معنای فروش یک دارایی به قصد خرید دوباره آن با قیمت کمتر است. در این شرایط و خصوصاً زمانی که بازار مرتباً در حال تغییر است، سفارش‌های حدضرر یا Stop-loss می‌تواند برای جلوگیری از تصمیمات احساسی کاربردی باشد.

درست مانند بیشتر رخدادهای تریدینگ، شناسایی یک تله گاوی نیز می‌تواند کمی سخت باشد؛ اما بهترین روش شناسایی تله گاوی، مشاهده نشانه‌های خطر موجود در بازار است. در ادامه با جزئیات بیشتری به این نشانه‌ها خواهیم پرداخت.

یک تله گاوی چگونه کار می‌کند؟

تله‌های گاوی می‌توانند برای تریدرهایی که به امید افزایش قیمت دست به خرید زده‌اند خطرناک بوده و ضررهاهی سنگین را به‌همراه داشته باشد. برای درک بهتر تله گاوی، به مثال زیر توجه داشته باشید.

فرض کنید در حال بررسی و مشاهده نمودار نزولی یک دارایی هستید و پس از مدتی، این دارایی شروع به نوسان در یک بازه مشخص می‌کند؛ رفتاری که با عنوان رِنج‌زدن (Range) شناخته می‌شود.

در این شرایط، تریدرهای خرسی و گاوی در مقابله با یکدیگر سعی دارند قیمت دارایی مذکور را نزولی یا صعودی کنند؛ بدین ترتیب که تریدرهای خرسی سعی دارند این دارایی را به کف قیمتی خود برسانند، در حالی که تریدرهای گاوی در تلاش‌اند تا یک اوج قیمتی برای این ارز ثبت کنند.

فرض کنید در نهایت، تریدرهای خرسی برنده شده و قیمت دارایی مذکور یک کف جدید را تجربه می‌کند؛ اما در همان حال که انتظار داریم روند نزولی ادامه پیدا کند، تریدرهای گاوی موفق می‌شوند با تغییر روند غالب، یک روند صعودی را ایجاد کنند.

بسیاری از تریدرها با مشاهده این اتفاقات و با باور اینکه روند قیمتی تغییر کرده دست به خرید می‌زنند؛ اما متأسفانه، افزایش قیمت مذکور برای مدت محدودی ادامه داشته و پس از مدت کوتاهی قیمت ارز مذکور دوباره روند نزولی به خود می‌گیرد که منجر به ایجاد ضرر تریدرهایی می‌شود که در شروع روند افزایشی دست به خرید زده بودند.

نقش روانشناسی در تله گاوی

وقتی بازار روند صعودی داشته و اصطلاحاً در بازار گاوی هستیم، بیشتر تریدرها سوار بر موج صعودی قیمت‌ها دست به خرید و فروش و کسب سود می‌زنند؛ اما زمانی که بازار نزولی یا بازار خرسی از راه می‌رسد، شرایط روی دیگری به خود می‌گیرد.

در یک بازار خرسی، تریدرهایی که از روند صعودی بازار گاوی لذت می‌بردند و به روند صعودی بازار عادت دارند، احتمالاً در تله «خرید در بالا و فروش در کف» افتاده و متضرر شوند.

اما مسئله مهم‌تر در یک بازار خرسی، تلاش تریدرها برای کسب سود و انجام معاملات سودده است، تلاشی که احتمال گیر افتادن در تله گاوی را افزایش می‌دهد. در این شرایط، تریدرهایی که از روند نزولی قیمت‌ها در بازار خرسی خسته شده‌اند، با دیدن کوچک‌ترین حرکت صعودی و مثبت در بازار، دست به خرید دوباره می‌زنند؛ خریدی که تنها گیر افتادن در یک تله گاوی را در پی دارد.

چه چیزی باعث ایجاد تله گاوی می‌شود؟

برای شکل‌گیری یک تله گاوی می‌توان دلایل متعددی را مطرح کرد؛ اما حجم پایین خرید، مهمترین عامل ایجاد یک تله گاوی به‌شمار می‌رود.

کم‌بودن حجم معاملات خرید یک دارایی یا ارز دیجیتال نشان از اعتماد کم سرمایه‌گذاران و تریدرها به آن دارایی بوده و برای ایجاد یک روند صعودی و افزایش قیمت آن کافی نیست.

یکی دیگر از دلایل مهم ایجاد یک تله گاوی را می‌توان در شکست کاذب یک الگوی تثبیت جست‌وجو کرد. منظور زمانی است که یک دارایی برای مدت قابل توجهی در نزدیکی یک قیمت ثابت در نوسان بوده و اصطلاحاً در حال تثبیت آن قیمت است؛ در این شرایط ممکن است قیمت دارایی مذکور یک افزایش قیمت جزئی را تجربه کند. افزایش قیمتی که در ظاهر نشان از شکسته‌شدن الگوی تثبیت است، اما با کاهش دوباره قیمت و بازگشت به الگوی تثبیت، کاذب محسوب می‌شود.

چگونه یک تله گاوی را شناسایی کنیم؟

حال که با معنا و نحوه عملکرد تله گاوی آشنا شدیم، می‌توانیم به بررسی نشانه‌های شکل‌گیری آن بپردازیم. در ادامه برخی از راه‌های شناسایی یک تله گاوی را مشاهده می‌کنید:

واگرایی شاخص نسبی قدرت (RSI Divergence)

شاخص نسبی قدرت یا RSI یکی از رایج‌ترین اندیکاتورهای تکنیکال به‌حساب می‌آید که برای سنجش اشباع خرید یا فروش (Overbought/Oversold) یک دارایی به‌کار گرفته می‌شود. این شاخص عموماً در بازه‌های 14 روزه محاسبه می‌شود اما امکان محاسبه آن در بازه‌های مختلف وجود دارد.

شرایط اشباع خرید و شاخص نسبی قدرت بالا می‌توانند نشان‌دهنده افزایش فشار فروش بوده و برای شناسایی یک تله گاوی کاربردی باشد. در این شرایط تریدرها آماده‌اند تا با فروش دارایی‌های خود کسب سود کرده و از بازار خارج شوند؛ در نتیجه، روند صعودی ایجادشده در این شرایط ادامه‌دار نخواهد بود.

عدم رشد حجم بازار و معاملات

وقتی یک بازار واقعاً در حال تجربه یک روند صعودی باشد، حجم بازار و معاملات نیز باید همگام با روند صعودی و افزایش قیمت‌ها، افزایش یابد؛ چراکه با افزایش قیمت یک دارایی، افراد بیشتری دست به خرید آن خواهند زد.

اگر در یک روند صعودی خبری از افزایش حجم معاملات نبوده یا افزایش کمی مشاهده شود، می‌توان نتیجه گرفت که دارایی مورد نظر تقاضای چندان زیادی نداشته و روند صعودی ایجادشده کاذب است.

نبود مومنتوم (Momentum)

وقتی پس از تجربه روند نزولی برای مدت طولانی، بازار افزایش قیمت کوچکی را تجربه می‌کند، احتمال وقوع یک تله گاوی بالاست.

عدم تغییر روند کلی بازار

وقتی بازار در حال تجربه یک روند نزولی است، همواره شاهد شکل‌گیری کف‌های قیمتی جدید و کاهش نقطه اوج قیمت هستیم. در این شرایط اگر بازار روند صعودی کوتاه‌مدتی به خود بگیرد، اما اوج قیمتی ایجاد شده در این روند از اوج قیمتی قبلی بیشتر نباشد، احتمالاً با یک تله گاوی طرف هستیم.

به بیان دیگر، برای اینکه یک بازار بتواند حقیقتاً روند خود را تغییر داده و از روند نزولی به روند صعودی میل پیدا کند، نمودار قیمت باید به‌گونه‌ای باشد که هر اوج قیمتی ایجادشده در هر چرخه کوچک، از اوج قیمتی ایجاد شده در چرخه قبلی بیشتر باشد. در این شرایط می‌توان گفت که بازار در حال تغییر از روند نزولی به سوی روند صعودی است، وقتی این اتفاق رخ ندهد، افزایش کوتاه‌مدت قیمت‌ها نشان‌دهنده یک تله گاوی است.

آزمایش دوباره یک سطح مقاومتی

یکی دیگر از نشانه‌های یک تله گاوی، حرکت پرقدرت قیمت یک دارایی به سوی سطح مقاومتی، بدون گذر از آن است؛ در این شرایط تریدرهای گاوی و خریداران از تمام منابع خود برای رساندن قیمت به سطح مقاومتی مورد نظر استفاده کرده‌اند و احتمالاً به‌دلیل نبود نقدینگی برای خرید بیشتر یا ترس، دیگر توانایی خرید و کشاندن قیمت به بالاتر از سطح مقاومت را ندارند.

در چنین شرایطی، قدرت خریداران و تریدرهای گاوی کاهش یافته و قیمت دارایی مورد نظر پس از رسیدن به سطح مقاومت، دوباره روند نزولی به خود می‌گیرد.

خیز بلند و ناگهانی قیمت

در مراحل پایانی یک تله گاوی عموماً شاهد یک خیز بلند و صعودی قیمت هستیم که نشان‌دهنده آخرین تلاش‌های تریدرهای گاوی برای بدست آوردن کنترل بازار است. به‌صورت کلی اما این تلاش آخر نیز ناکام مانده و در نهایت قیمت دارایی و ارز مورد نظر، روند نزولی را ادامه خواهد داد.

سخن آخر

در این مقاله سعی کردیم ضمن ارائه تعریفی از تله گاوی و بررسی دلایل ایجاد آن، به راه‌های شناسایی آن نیز نگاهی داشته باشیم؛ اما حقیقت این است که شناسایی یک تله گاوی کار ساده‌ای نیست و علاوه‌بر دانش لازم، به تجربه حضور در بازار نیز نیاز دارد. در نتیجه بهترین راه برای شناسایی تله‌های گاوی، آشنایی با نشانه‌های آن و بررسی نمونه‌های قبلی در شرایط مختلف بازار است.