ERC20 چیست؟ توکن، استاندارد یا شبکه!

دنیای ارزهای دیجیتال پر است از عبارات و اسامی گیج کننده و قطعا برای کسانی که تازه وارد این بازار شده‌اند یا حتی افراد قدیمی‌تر عدم اطلاعات کافی درباره این لغات و اصطلاحات مشکلاتی را در پیش خواهد داشت. می‌توان گفت یکی از ارکان مهم فعالیت در حوزه رمزارزها، کسب اطلاعات بیشتر در‌خصوص این واژه‌های گمراه کننده و گاه سخت است.

اگر تا‌کنون در دنیای وب یا شبکه‌های اجتماعی گشت‌وگذار یا جستجویی در رابطه با ارزهای دیجیتال داشته‌اید، قطعا بارها چشمتان به‌عبارت ERC20 برخورد کرده است و احتمالا ذهن شما در آن لحظه درگیر چیستی مفهوم آن شده باشد. به احتمال بسیار زیاد در کنار این اصطلاح واژه توکن را نیز دیده‌اید. کلمه توکن هم در دسته عبارات گمراه کننده حوزه کریپتوکارنسی قرار دارد. بنابراین برای آن‌که بدانید ERC20 چیست، باید با مفهوم توکن نیز آشنا شوید. در این مقاله از اکسچنج سیتکس قصد داریم به بررسی بیشتر این مفاهیم بپردازیم؛ با ما همراه باشید. 

توکن چیست؟

بسیاری از فعالان خبره و قدیمی ارز دیجیتال نیز گاهی اصطلاحات کوین و توکن را با یکدیگر اشتباه می‌گیرند. اما این دو مفهوم با هم تفاوت‌های اساسی دارند و اصلی‌ترین تفاوت آن در داشتن یا نداشتن بلاکچین اختصاصی است. کوین یک ارز دیجیتال رمزنگاری شده است که یک بلاکچین اختصاصی دارد. این درحالیست که توکن هیچ‌وقت یک شبکه یا بلاکچین مخصوص به‌خود ندارد و روی بلاکچین سایر ارزهای دیجیتال ایجاد و پیاده‌سازی می‌شود. اما توجه داشته باشید که توکن‌ نیز مانند کوین یک ارز دیجیتال رمزنگاری شده یا رمزارز محسوب می‌شود.

اما چرا توسعه‌دهندگان یک پروژه ایجاد توکن بر بستر یک بلاکچین دیگر را به راه‌اندازی یک پروژه ارز دیجیتال مستقل ترجیح می‌دهند؟

دلایلی چون کاهش هزینه‌های پروژه، افزایش سرعت پیشرفت آن، آسان بودن راه‌اندازی یک توکن به‌نسبت یک پروژه ارز دیجیتال مستقل و استفاده از امنیت و همچنین نام و شهرت شبکه‌های بزرگ‌تر و قدیمی‌تر ارز دیجیتال، همگی مواردی هستند که توسعه‌دهندگان پلتفرم‌های یا پروژه‌های ارز دیجیتالی را به ایجاد توکن در بستر شبکه‌های بلاکچینی دیگر ترغیب می‌کنند.

برخی از توسعه‌دهندگان نیز برای صرفه‌جویی در هزینه‌های خود و جلوگیری از سوخت سرمایه‌شان، ابتدا پروژه مورد‌نظر خود را روی یک بلاکچین دیگر پیاده‌سازی می‌کنند و در‌صورتی که پروژه آنها موفقیت‌آمیز و مورد حمایت فعالان بازار قرار‌ گرفت، بلاکچین اختصاصی خود را راه‌اندازی کرده و توکن پروژه را به بلاکچین جدید انتقال می‌دهند.

توکن چه کاربردی دارد؟

توکن برای آن‌که مقبولیت به‌دست بیاورد و بتواند در بازار ارزهای دیجیتال جایگاه مناسبی کسب کند و همچنین برای معرفی و نمایندگی درست از پروژه پشتیبان خود، باید ارزشمند باشد و به‌واسطه وجود آن خدمتی ویژه به دارندگانش ارائه شود. باتوجه به این ویژگی لازم برای یک توکن، این سکه‌ها به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که هریک از آنها کاربردهای مخصوص به‌خود دارند.

• توکن کاربردی:

توکن‌های کاربردی در پلتفرم یا پروژه اختصاصی خود، خدماتی را به دارندگان ارائه می‌دهند. این خدمات فقط در پروژه پشتیبان آنها قابل اجراست.

• توکن حاکمیتی:

این دسته از توکن‌های نیز قابلیت اصلی‌شان در پلتفرم یا پروژه پشتیبان‌شان تعریف شده است. دارندگان توکن حاکمیتی مسئولیت هدایت پلتفرم اختصاصی خود را دارند و در این پلتفرم حق رای داشته و می‌توانند در تصمیم‌گیری‌ها شرکت کنند. (عموما با‌توجه به میزان دارایی حق رای اعطا می‌شود)

• توکن جایزه:

این توکن‌ها می‌توانند کاربردی یا حاکمیتی نیز باشند. توکن جایزه به‌عنوان پاداش در پروژه‌ها برای کاربران در‌نظر گرفته می‌شود و بر‌اساس برخی فعالیت‌های آنها به‌طور رایگان بدون پرداخت هزینه‌ای به‌حساب کاربری‌شان واریز می‌گردد.

• توکن امنیتی:

این گروه توکن‌ها به‌نوعی سند مالکیت یک دارایی محسوب می‌شوند و تملک یک شخص روی یک زمین، خانه، سهام یا هر دارایی ارزشمند دیگر را اثبات می‌کند (در بستر بلاکچین بدون امکان جعل و تقلب). به این توکن‌ها، توکن اوراق بهادار نیز گفته می‌شود.

• توکن قابل تعویض:

یک واحد از این توکن‌ها هیچ تفاوتی با واحد مشابه خود ندارد و کاملا قابل معاوضه یا مبادله با سایر توکن‌ها هستند. به آنها توکن مثلی نیز گفته می‌شود.

• توکن غیر‌قابل تعویض:

در مقابل توکن مثلی توکن‌های غیر‌مثلی قرار می‌گیرند که قابلیت معاوضه یا مبادله ندارند و منحصر‌به‌فرد‌ هستند. این توکن‌ها با نام NFT شناخته می‌شوند.

• توکن اجتماعی:

این دسته از توکن‌ها اغلب توسط یک فرد سرشناس (هنرمند، ورزشکار و …)، یک برند یا یک فروشگاه معروف پشتیبانی می‌شوند. در وهله اول خرید آنها صرفا جهت حمایت از شخص یا مجموعه مورد‌علاقه افراد است، اما امکان رشد قیمت‌شان نیز وجود دارد. به توکن اجتماعی، توکن طرفداری نیز می‌گویند.

توکن چگونه ساخته می‌شود؟

توکن‌ باید در بلاکچینی ساخته و پیاده‌سازی شود که از قرارداد هوشمند پیروی می‌کند. به‌دلیل این‌که پروژه‌هایی که قصد دارند یک توکن جدید به‌وجود بیاورند، باید یک قرارداد هوشمند در بلاکچین ایجاد کنند. به بیان واضح‌تر برای ساخت توکن توسعه‌دهندگان باید در بستر یک بلاکچین با قابلیت پشتیبانی از قرارداد هوشمند و از طریق زبان‌های برنامه‌نویسی پیشرفته (قابل اجرا در بلاکچین میزبان) چنین قراردادی ایجاد و پیاده‌سازی کنند. آنها طی این قرارداد ساخت توکن جدید را در بلاکچین میزبان سفارش می‌دهند. در‌نهایت توکن مورد‌نظر از طریق ابزارهای اجرایی یا همان کدهای نوشته شده به‌این منظور در بلاکچین ایجاد و پیاده‌سازی می‌شود.

ساخت توکن جدا از بحث کدنویسی قرارداد هوشمند آن که نیاز به زمان قابل توجه برای دقیق و بی‌نقص بودن دارد، کمتر از یک ساعت زمان خواهد برد. هزینه ساخت توکن صرفا کارمزد یا فی شبکه میزبان است. توکن‌های جدید اغلب در رویدادهای عرضه اولیه (ICO)، به بازار ارزهای دیجیتال عرضه می‌شوند.

قرارداد هوشمند چیست؟

با توضیحاتی که تا به اینجا ارائه شد، واضح است که در مبحث توکن و همچنین ERC20، قرارداد هوشمند نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند؛ بنابراین باید با این مفهوم برای درک دقیق‌تر مطلب آشنا باشید.

قرارداد هوشمند به مجموعه‌ای از کدهای برنامه‌نویسی گفته می‌شود که در شبکه‌های بلاکچینی قابل اجرا هستند. این قراردادها در‌صورتی که تمامی مفاد آن به‌طور کامل اجرا شود، به جریان خواهند افتاد. نکته قابل توجه در قرارداد هوشمند غیر‌قابل بازگشت بودن آن است. در‌صورتی که یک قرارداد هوشمند طبق آنچه گفته شود به اجرا درآید، تحت هیچ شرایطی نمی‌توان آن را لغو کرد (اگر زمان‌بندی داشته باشد در زمان مقرر قرارداد پایان می‌یابد).

استاندارد ERC20 چیست؟

پس از همه این توضیحات به سراغ اصل مطلب خواهیم رفت. ERC20 چیست؟

در این‌که اتریوم دنیای ارزهای دیجیتال را به مسیری جدید هدایت کرد شکی نیست. اتریوم بلاکچینی بود که قابلیت اجرای قراردادهای هوشمند برای کاربرانش را فراهم کرد. قرارداد هوشمند هم بنا‌بر توضیحات قبل، دریچه ساخت توکن‌هاست. بنابراین قابل درک است که اتریوم به‌عنوان قدیمی‌ترین و معتبرترین بلاکچین با قابلیت اجرای این قراردادها، بستری قابل اطمینان و محبوب برای ساخت و عرضه توکن باشد. این شبکه برای ساخت توکن در بستر خود یک فهرست قوانین ارائه داده است که به آنها استاندارد توکن سازی اتریوم گفته می‌شود. این فهرست قوانین یا استاندارد با نام کلی ERC20 شناخته می‌شود. بنابراین ERC20 قوانین یا استانداردهایی‌ هستند که توسعه‌دهندگان پروژه اتریوم، برای ساخت توکن در بستر این شبکه وضع کرده‌اند.

ویژگی‌های اصلی توکن‌های ERC20

1. تعویض پذیر هستند (Fungible)

• قبل‌تر توضیح دادیم که این توکن‌ها قابلیت معاوضه و مبادله با توکن‌های دیگر را دارند.

2. قابل انتقال هستند (Transferable)

• امکان انتقال این توکن‌ها از یک آدرس بلاکچینی به آدرسی دیگر وجود دارد.

3. عرضه مشخصی دارند (Fixed supply)

• عرضه این توکن‌ها باید به تعداد خاصی محدود شود.

تاریخچه ERC20

طرح ERC20 در سال ۲۰۱۵ میلادی مطرح شد، اما در این سال آغاز به کار نکرد. پس از ارائه این طرح توسط بخشی از جامعه برنامه‌نویسان شبکه اتریوم، دو سال زمان برد تا طرح به تصویب نهایی برسد و اکثریت جامعه اتریوم این طرح را تایید کنند. نهایتا در سال ۲۰۱۷، استاندارد توکن‌سازی اتریوم یا همان ERC20 به‌طور رسمی وارد دنیای بلاکچین‌ها و ارزهای دیجیتال شد.

استاندارد Erc20 چگونه کار می‌کند؟

استاندارد ERC20 یا فهرست قوانین توکن‌سازی در شبکه اتریوم شامل تعدادی بندهای لازم‌الاجرا و تعدادی بندهای دیگر که اجرای آنها برای توسعه‌دهندگان اختیاری است. به‌عبارت دیگر اجباری برای پیاده‌سازی برخی از بندهای این فهرست هنگام نوشتن کدهای قرارداد هوشمند وجود ندارد.

قوانین اجباری استاندارد Erc20

1. Total Supply: تعداد نهایی توکن‌های که قرار است پروژه روی بلاکچین اتریوم عرضه کند (تابع محدودیت عرضه)
2. Balance Of: یک متغیر برای تعیین میزان موجودی هر آدرس کاربری
3. Transfer: نحوه تخصیص توکن‌های اولیه به کاربران
4. Transfer From: امکان ارسال توکن‌ها از یک آدرس به آدرسی دیگر
5. Approve: تابعی برای بررسی میزان تراکنش‌ها به‌نسبت تعداد توکن‌های عرضه شده (اعتبارسنجی تراکنش‌ها قبل از تایید)
6. Allowance: بررسی موجودی حساب کاربران قبل از انجام تراکنش برای تایید نهایی (در‌صورت کمبود موجودی تراکنش کنسل می‌شود)

قوانین اختیاری استاندارد Erc20

1. Token name: نام توکن
2. Symbol: نماد اختصاری توکن
3. Decimal: میزان تقسیم‌پذیری توکن یا همان مقدار اعشار آن (این بازه در بلاکچین اتریوم بین ۱ تا ۱۸ است)

اهمیت استاندارد Erc20 چیست؟

وجود یک قانون یا استاندارد همواره در هر حوزه‌ای می‌تواند کارساز باشد. در دنیای ارزهای دیجیتال قوانین جامعی وجود ندارد و می‌دانیم که بلاکچین‌ها غیر‌متمرکز اداره می‌شوند. با این تفاسیر و توضیحاتی که در رابطه با ساخت توکن در ابتدای مطلب ارائه کردیم، افرادی که دانش برنامه‌نویسی دارند می‌توانند به‌سادگی، در مدت زمانی کوتاه و با هزینه‌های کم، توکنی را در بستر یک بلاکچین‌ با قابلیت پشتیبانی از قرارداد هوشمند، ایجاد کنند. بنابراین وجود یک فهرست از قوانین لازم‌الاجرا برای ساخت توکن، تا حد بسیاری زیادی از ایجاد هرج‌ومرج پیرامون تولید توکن‌های جدید جلوگیری خواهد کرد.

این استاندارد سبب می‌شود که توسعه‌دهندگان توکن‌هایی را تولید کنند یا به‌عبارت دقیق‌تر پروژه‌هایی را به‌وجود بیاورند که در جهت بهبود جامعه کریپتوکارنسی و افزایش کارآمدی ارزهای دیجیتال در جهان گام بردارند. همچنین می‌توان گفت دلیل گسترش مقبولیت توکن‌ها و افزایش استفاده از آنها در سایر حوزه‌ها، ایجاد توکن‌های استاندارد و قابل قبول بوده است که توانسته‌اند کارایی خود را به افراد بیشتری در صنایع و کسب‌وکارهایی به‌جز کریپتوکارنسی‌ها نیز اثبات کنند.

اما در کنار تمامی این تعاریف، قطعا این استاندارد بی‌نقص نیست و با کنکاش دقیق در جزییات ERC20 می‌توان نقایص محدودی نیز در آن یافت؛ پس در ادامه به بررسی مزایا و معایب استاندارد ERC20 خواهیم پرداخت.

مزایا و معایب ERC20

مزایای ERC20

• تعدد زبان‌ها و اصطلاحات برنامه‌نویسی برای توکن را از بین برد
• وجود قوانین متحد باعث تولید توکن‌های استاندارد و کاربردی می‌شود
• صرافی‌ها و کیف پول‌های ارز دیجیتال نیازی به سازگاری با بلاکچین یا شبکه‌های متعدد ندارند

معایب ERC20

در کنار کارمزدهای بالای شبکه اتریوم و سرعت پایین این شبکه، استاندارد ERC20 یک مشکل بسیار حائز اهمیت دارد. کارمزد تراکنش‌های درون شبکه اتریوم با ETH (اتر: ارز دیجیتال شبکه اتریوم) پرداخت می‌شود. اما شرایطی فراهم است که هنگام اجرای قرارداد هوشمند روی این بلاکچین، امکان پرداخت کارمزد با توکن‌های دیگر نیز وجود دارد. 

وقتی که این فرایند صورت می‌گیرد، سرانجام توکن‌های واریز شده به آدرس شبکه نابودی و سوختن خواهد بود. گفته می‌شود تا‌کنون بیش از ۳ میلیون واحد توکن‌های مختلف در شبکه اتریوم برای پرداخت کارمزد قراردادهای هوشمند سوخته و از دسترس کاربران خارج شده است. بسیاری منتقدان این مسئله را یک ایراد بزرگ برای شبکه اتریوم می‌دانند. همان‌طور که در ابتدا اشاره کردیم ساخت توکن نیاز به ایجاد یک قرارداد هوشمند دارد. بنابراین این ایراد متوجه استاندار توکن‌سازی ERC20 نیز خواهد بود.

رقبای ERC20

همواره زمانی که یک پروژه جدید مقبول و محبوب شود، رقبایی برای آن ایجاد خواهد شد. طرح ERC20 توانست تحولی بزرگ در دنیای ارزهای دیجیتال به‌وجو بیاورد. بنابراین شبکه‌های دیگر نیز استانداردهایی را برای توکن‌سازی ارائه دادند. لازم به‌ذکر است که جامعه توسعه‌دهندگان اصلی شبکه اتریوم برای این‌که این شبکه بتواند همواره رتبه اول در پذیرش توکن‌های جدید باشد، استانداردهای دیگری نیز بعد از ERC20 پیشنهاد کرده‌اند (ERC223 ،ERC20.5 و ERC621). هدف اصلی آنها از ارائه این پیشنهادات رفع مشکلات استاندارد ERC20 و متقاعد کردن مخالفان و منتقدان آن بوده است. اما هیچ‌یک از این استانداردها نتوانستند رقیبی جدی برای ERC20 باشند. 

رقبای اصلی استاندارد توکن‌سازی شبکه اتریوم استانداردهای دو بلاکچین ترون با نام TRC20 و بایننس اسمارت چین یا زنجیره هوشمند بایننس با نام BEP20 هستند. این شبکه‌ها تا حدودی یک فضای رقابتی را برای ساخت توکن ایجاد کردند و حتی موفق شدند تعدادی از توسعه‌دهندگان پروژه‌های دارای توکن را متقاعد کنند تا از بستر اتریوم به بلاکچین ترون یا زنجیره هوشمند بایننس کوچ کنند.

تفاوت ERC20 با TRC20

TRC20 همان‌طور که از نامش پیداست مانند ERC20 یک استاندارد توکن‌سازی است؛ با این تفاوت که این استاندارد مخصوص شبکه ارز دیجیتال ترون (Tron) است. علیرغم این‌که شبکه ترون پیرامون این استاندارد هیاهوی تبلیغاتی فراوانی ایجاد کرد، اما نتوانست در رقابت با اتریوم جایگاه قابل قبولی به‌دست آورد و همچنان متقاضیان ایجاد قرارداد هوشمند برای ایجاد پروژه و توکن جدید در شبکه اتریوم بیشتر است. تا‌کنون نیز تعداد پروژه‌هایی که حاضر شدند توکن خود را از شبکه اتریوم به ترون منتقل کنند بسیار محدود و انگشت‌شمار بوده است.

بارزترین تفاوت این دو استاندارد به فرایند اعتبارسنجی تراکنش‌ها و به‌تبع آن ایجاد بلاک جدید در بستر آنها مرتبط می‌شود. در بلاکچین اتریوم این فرایند از طریق عملیات استخراج یا ماینینگ و با ساز‌وکار گواه اثبات کار (Proof of Work) انجام می‌گیرد.

این در حالیست که شبکه ترون برای این فرایند از یک پروتکل کم هزینه‌تر با مصرف انرژی بسیار کمتر استفاده کرده است. ترون عملیات استیکینگ را برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها از طریق ساز‌وکار گواه اثبات سهام (Proof of Stake)، فراهم کرده است و شاید این اصلی‌ترین برتری این شبکه به‌نسبت شبکه اتریوم باشد. زیرا این تفاوت پروتکل‌ اجماع برای تایید تراکنش‌ها، سبب شده است که سرعت شبکه ترون به‌مراتب از سرعت شبکه اتریوم بیشتر باشد.

همچنین کارمزد انجام تراکنش یا فی شبکه ترون بسیار پایین‌تر از کارمزدهای بلاکچین اتریوم است و این نیز می‌تواند یک عامل قابل توجه برای انتخاب این شبکه به‌عنوان میزبان توکن توسط توسعه‌دهندگان آن باشد.

اما باید به این نکته نیز توجه داشت که  در حال حاضر تعداد کیف پول‌ها و صرافی‌های ارز دیجیتال که از توکن‌های مبتنی بر استاندارد ERC20 پشتیبانی می‌کنند بسیار بیشتر از همین معیار برای استاندارد TRC20 است. بنابراین همچنان پس از گذشت چندین سال، ERC20 پیروز این رقابت باقی مانده است.

تفاوت ERC20 با BEP20

قطعا BEP20 نیز یک استاندارد توکن‌سازی دیگر با شبکه‌ای متفاوت است. در سال‌های اخیر صرافی مطرح ارز دیجیتال بایننس، زنجیره هوشمند بایننس (Binanac Smart Chain یا BSC) را اندازه‌ا‌اندازی کرد. این زنجیره از قراردادهای هوشمند نیز پشتیبانی می‌کند، بنابراین قابلیت ایجاد و عرضه توکن در این شبکه فراهم است. اما توکن این صرافی که با نام بایننس کوین و نماد اختصاری BNB شناخته می‌شود، روزی یک توکن مبتنی بر استاندارد ERC20 بوده و پس راه‌اندازی BSC، از شبکه اتریوم به این زنجیره منتقل شد و این می‌تواند دلیلی محکم بر قدرت و مقبولیت استاندارد ERC20 برای ایجاد توکن باشد.

شباهت‌های BSC با بلاکچین اتریوم بسیار زیاد است؛ تا‌حدی که این زنجیره با ماشین مجازی اتریوم نیز مطابق دارد. بنابراین امکان انتقال تمامی توکن‌های ERC20 به بستر زنجیره هوشمند از طریق Blockchain Bridge (پل میان بلاکچینی به‌معنای ارتباط میان بلاکچین‌های مختلف) به‌راحتی فراهم است.

شبکه ERC20 چیست؟

اکنون که به‌طور کامل با ERC20 آشنا شدید، باید به یک نکته بسیار مهم در رابطه با این مفهوم اشاره کنیم. شبکه ERC20 که در عنوان مقاله نیز به آن اشاره شده یک اشتباه رایج میان فعالان حوزه ارزهای دیجیتال است. 

قطعا تا‌کنون بارها در مطالب مختلف با این عبارت برخورد داشته‌اید اما باید بدانید که ERC20 یک شبکه نیست و اطلاق عبارت شبکه به این استاندارد یک اشتباه بیانی بوده که به‌دلیل تکرار زیاد آن تبدیل به یک باور شده است. ERC20 یک استاندارد برای ایجاد توکن در شبکه اتریوم است و خود یک شبکه نیست.

هر‌چند به اشتباه این عبارت در ذهن کاربران نقش بسته است و همچنان بسیاری از صرافی‌ها در مشخصات خود پشتیبانی از شبکه ERC20 را می‌نویسند. بنابراین از این پس هر‌جا با این عبارت برخورد کردید، متوجه خواهید شد که منظور استاندارد توکن‌سازی  ERC20 است.

پشتیبانی اکسچنج سیتکس از ERC20

ما در اکسچنج سیتکس امکانی فراهم کرده‌ایم که کاربرانمان حق انتخاب داشته باشند. سیتکس  در حال حاضر از استاندارد ERC20 و هر دو رقیب سرسخت آن TRC20 و BEP20 پشتیبانی می‌کند. شما این امکان را دارید که معاملات خود را در بستر هر‌یک از شبکه‌های بلاکچینی اتریوم، ترون و BSC، با‌توجه به کارمزد و سرعت این شبکه‌ها انجام دهید. این ویژگی قطعا امکان مدیریت میزان کارمزد و سرعت معاملات ارز دیجیتال را برای شما فراهم خواهد کرد.