هش ریت (قدرت هش) بیت کوین چیست و چگونه اندازه‌گیری می‌شود؟

در حال حاضر بزرگترین ارزهای دیجیتال با الگوریتم اثبات کار (Proof of Work (PoW)) و نرخ هش یا هش ریت، یکی از مهمترین عوامل موثر بر قیمت و امنیت و ارزش واقعی این ارزها، شناخته می‌شوند.

اهمیت هش ریت تا جایی است که در تحلیل فاندامتنال نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد. به دلیل اهمیت بالا و تأثیر زیادی که هش ریت بر ارزهای دیجیتال دارد، در این مقاله از بلاگ پلتفرم سیتکس قصد داریم تا با معنا و مفهوم و تأثیر نسبی آن بر ارزش یک ارز آشنا شویم.

هش ریت (HashRate) بیت کوین یا نرخ هش چیست؟

هش ریت یا نرخ هش یک شبکه به مجموع توان محاسباتی مورد استفاده در استخراج یک ارز دیجیتال اشاره دارد. باید توجه داشت که کلمه «استخراج» برای ارزهایی استفاده می‌شود که از الگوریتم اجماع اثبات کار (Proof of Work) استفاده می‌کنند؛ بر همین اساس، هش ریت نیز تنها برای این ارزها تعریف می‌شود.

به‌طور دقیق‌تر، هش ریت به نرخ تولید هش (Hash) در هر ثانیه توسط ماینرهای ارزهای دیجیتال اشاره دارد؛ هش نیز در علم ریاضیات و رمزشناسی (Cryptography) یک کد رمزگذاری‌شده متشکل از اعداد و حروف انگلیسی است که برای نمایش یک جمله یا عبارت استفاده می‌شود. هش را می‌توانید یک الگوریتم «کلمه‌ساز تصادفی» تصور کنید که با دادن یک کلمه یا جمله به آن، عبارتی بی‌معنا اما خاص با تعداد کاراکتر ثابت دریافت خواهید کرد.

برای مثال، شبکه بیت کوین از الگوریتم هش SHA-256 استفاده می‌کند و اگر کلمه «بلاگ سیتکس» را به عنوان ورودی به این الگوریتم بدهید، عبارت زیر را به‌عنوان خروجی دریافت خواهید کرد:

اگر این عبارت را به الگوریتم SHA-256 بدهید نیز می‌توانید آن را رمزگشایی کرده و دوباره به عبارت «بلاگ سیتکس» برسید.

ممکن است از خود بپرسید که هش در ارزهای دیجیتال چه کاربردی دارد؟ پاسخ این سوال از نام انگلیسی ارزهای دیجیتال قابل دریافت است؛ ارزهای دیجیتال یا عبارت دقیق‌تر آن “ارزهای رمزگذاری‌شده” ارزهایی هستند که بر پایه یک بلاکچین رمزگذاری‌‌شده ساخته شده‌اند.

درواقع هر بلاک زنجیره بلاکچین در ارزهای دیجیتال، هش مختص به خود را دارد و تلاش ماینرها نیز پیدا کردن هش مخصوص هر بلاک است و هر ماینری که زودتر از بقیه بتواند هش درست یک بلاک را پیدا کند، پاداش آن بلاک را دریافت خواهد کرد؛ درواقع ماینرها سعی می‌کنند با تغییر متغیرهای تابع هر بلاک، در هر ثانیه هزاران هش تولید کرده و با آزمون و خطا هش درست آن بلاک را پیدا کنند.

هش ریت چه اهمیتی در استخراج بیت کوین دارد؟

پاسخ به این سوال بسیار ساده است؛ هر ماینری که تعداد هش بیشتری را در ثانیه تولید کند، هش ریت یا نرخ هش بیشتری داشته و در نتیجه شانس او برای زود پیدا کردن هش درست بلاک نیز افزایش می‌یابد که در نهایت منجر به افزایش درآمد وی خواهد شد. یعنی هر چه هش ریت یا نرخ هش یک ماینر بیشتر باشد، میزان پاداش دریافتی از تأیید تراکنش‌ها و ساخت بلاک‌های جدید بلاکچین نیز افزایش می‌یابد.

هش ریت چگونه اندازه‌گیری می‌شود؟

با توجه به تعریفی که در بخش قبلی از هش ارائه کردیم، درک محاسبه هش ریت نیز واضح خواهد بود؛ هش ریت یا نرخ هش، به تعداد هش‌های تولیدشده در هر ثانیه توسط یک ماینر (پردازنده، کارت گرافیک، ASIC و…) اشاره دارد.

برای مثال، وقتی می‌گوییم قدرت ماینینگ یک کارت گرافیک 67 مگاهش است، یعنی این کارت گرافیک می‌تواند در هر ثانیه 67 میلیون هش تولید کند. به همین ترتیب وقتی قدرت ماینینگ یک دستگاه ASIC حدود 10 تراهش تعریف می‌شود، یعنی این دستگاه می‌تواند در هر ثانیه به تولید 10 تریلیون هش بپردازد!

بسته به قدرت دستگاه، هش ریت عموماً با استفاده از پسوندهای متریک در ریاضیات نمایش داده می‌شود. برای مثال، پردازنده‌ها (CPU) عموماً هش ریت پایینی دارند و هش ریت آنها با واحد کیلوهش (kH) نمایش داده می‌شود؛ در قدم بعدی کارت گرافیک‌ها (GPU) قرار دارند که عموماً با واحد مگاهش (MH) نمایش داده می‌شود. در نهایت نیز دستگاه‌های ASIC یا Application-Specific Integrated Circuit قرار دارند که قدرت آنها عموماً در مرتبه تراهش (TH) قرار داشته و با این واحد نمایش داده می‌شود.

انواع الگوریتم‌های هش در ارزهای دیجیتال

همان‌طور که گفتیم، هش (Hash) یک مقوله مهم در رمزشناسی است که به الگوریتم‌های رمزگذاری اشاره داشته و در ارزهای دیجیتال نیز کاربرد گسترده‌ای دارد.

ارزهای دیجیتال مختلف از الگوریتم‌های هش مختلف و متنوع استفاده می‌کنند؛ مثلاً بیت کوین از الگوریتم SHA-256 استفاده می‌کند، در حالی که اتریوم از Keccak-256 بهره می‌برد. دوج کوین و لایت کوین نیز از الگوریتم Scrypt استفاده می‌کنند.

تعداد الگوریتم‌های هش در دنیای ارزهای دیجیتال و ریاضیات بسیار زیاد است و هر کدام از این الگوریتم‌ها نقاط قوت و ضعف و کاربری‌های متنوعی دارند.

مهم‌ترین عوامل مؤثر بر هش ریت

هش ریت یک شبکه بلاکچین به مجموع قدرت محاسباتی تمام ماینرهای آن شبکه اشاره دارد و به همین دلیل، تغییرات بزرگ این مقدار نیز تحت تأثیر مهاجرت ماینرها و فعالیت یا عدم فعالیت آنها صورت می‌پذیرد.

درواقع هش ریت هر دستگاه ماینینگ در یک شبکه بلاکچینی تقریباً همواره ثابت است؛ برای مثال کارت گرافیک RTX 3070 را در نظر بگیرید، این کارت در الگوریتم ماینینگ EthHash که برای اتریوم (ETH) استفاده می‌شود حدود 60 مگاهش سرعت دارد. اما همین کارت، در الگوریتم KAWPOW که در استخراج ریون کوین (RVN) کاربرد دارد هش ریتی برابر با 33 مگاهش ارائه می‌دهد.

بر این اساس، هش ریت دستگاه‌های ماینرها کمابیش ثابت است و همان‌طور که گفتیم تغییرات هش ریت یک شبکه به دلیل مهاجرت ماینرها و فعالیت یا عدم فعالیت آنها صورت می‌پذیرد. از میان دلایل مهم موثر بر فعالیت یا عدم فعالیت ماینرها در یک شبکه بلاکچینی، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. ممنوعیت عملیات استخراج ارز دیجیتال در یک کشور: برای مثال پس از ممنوعیت استخراج بیت کوین در چین، هش ریت این شبکه بلاکچینی ناگهان سقوط بزرگی را تجربه کرد؛ چین بزرگترین استخراج‌کننده بیت کوین در جهان بود و این موضوع تأثیر ممنوعیت استخراج را دوچندان کرد.
2. گران شدن برق مصرفی: گرانی انرژی یکی از معضلات جهان امروزی است و به همین سبب در بیشتر کشورها شاهد افزایش قیمت آن هستیم. گرانی برق در نهایت بر میزان سود هر ماینر تأثیر مستقیم دارد.
3. کاهش کارمزد دریافتی: تأیید تراکنش‌های ارزهای دیجیتال نیازمند پرداخت کارمزد به ماینرهای آن ارز است؛ اگر تعداد تراکنش‌های یک شبکه کاهش ناگهانی را تجربه کند، درآمد ماینرها نیز تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.
4. کاهش قیمت ارز استخراجی: ماینرها هزینه‌های زندگی، برق و… را با ارز فیات پرداخت می‌کنند و کاهش ارزش ارز استخراجی نسبت به ارز فیات، در نهایت کاهش درآمد آنها را به دنبال دارد.

هاوینگ بیت کوین چه تأثیری بر ماینرها می‌گذارد؟

تقریباً هر چهار سال یک بار، پاداش حاصل از ساخت یک بلاک بیت کوین به نیم کاهش می‌یابد که به نام هاوینگ (Halving) به معنای نصف کردن شناخته می‌شود. در ابتدا معرفی بیت کوین در سال 2009، پاداش حاصل از ساخت هر بلاک 50 بیت کوین بود و پس از اولین هاوینگ در سال 2012، این مقدار به 25 بیت برای هر بلاک کاهش یافت.

هاوینگ بعدی در سال 2016 این مقدار را به 12.5 رساند و در سال 2020 نیز شاهد کاهش این مقدار به 6.25 بودیم. هاوینگ بعدی نیز در سال 2024 رخ خواهد داد و پاداش حاصل از ساخت هر بلاک را به 3.125 کاهش خواهد داد.

در ظاهر هاوینگ سبب کاهش درآمد ماینرهای بیت کوین خواهد شد، چراکه کاهش پاداش استخراج هر بلاک را به همراه دارد؛ اما تاریخ ثابت کرده است که بعد از هر هاوینگ، بیت کوین افزایش قیمت چشمگیری را تجربه می‌کند.

دلایل افزایش قیمت بیت کوین بعد از هر هاوینگ ساده است و به رابطه میان عرضه و تقاضا ارتباط دارد. کند شدن روند عرضه بیت کوین از طریق هاوینگ در کنار افزایش تقاضای آن به دلیل افزایش محبوبیت آن میان جوامع، در نهایت منجر به افزایش قیمت قدیمی‌ترین ارز دیجیتال جهان می‌شود.

بر اساس توضیحات ارائه‌شده، هاوینگ در کوتاه‌مدت کاهش درآمد ماینرها را به دنبال دارد؛ اما به دلیل افزایش ارزش بیت کوین، در بلندمدت افزایش درآمد آنها را به همراه خواهد داشت.

تأثیر هش ریت بر قیمت بیت کوین

به‌صورت ساده، تحلیل فاندامنتال یا بنیادی به بررسی عوامل موثر بر یک ارز دیجیتال برای سنجش ارزش واقعی و پیش‌بینی آینده آن اشاره دارد. هش ریت یک شبکه بلاکچینی و تغییرات آن یکی از موارد مورد بررسی در این روش تحلیل است؛ البته ارائه رابطه‌ای مستقیم میان تغییرات هش ریت و قیمت یک دارایی یا ارز دیجیتال کار ساده‌ای نیست و تغییرات هش ریت یک شبکه بلاکچینی، باید در کنار سایر عوامل مورد بررسی قرار گیرد.

اما به صورت کلی هر چه هش ریت یک شبکه بیشتر باشد، یعنی ماینرهای بیشتری مشغول استخراج آن هستند که در نتیجه افزایش امنیت شبکه را به همراه دارد. هر چه هش ریت شبکه بیشتر باشد، تعداد ماینرها بیشتر بوده و در نتیجه اجرای حمله 51 درصد نیز سخت‌تر خواهد بود.

هر چه امنیت یک شبکه بالاتر باشد، تمایل سرمایه‌گذاران برای ورود به بازار تبادل ارز آن شبکه نیز افزایش می‌یابد؛ بر همین اساس، بالاتر بودن هش ریت از نظر بسیاری به معنای سلامت شبکه و افزایش اطمینان سرمایه‌گذاران به آن است که می‌تواند در کنار سایر عوامل موثر بر شبکه مانند شلوغی شبکه، کارمزد شبکه و… در تحیل فاندامنتال استفاده شود.

نحوه استفاده از هش ریت برای یافتن نقطه ورود و خروج

همان‌طور که گفتیم، هش ریت یکی از موارد آنچین (On-Chain) در تحلیل فاندامنتال است و در کنار سایر عوامل موثر بر این روش تحلیل استفاده می‌شود. درواقع بیشتر کارشناسان توصیه می‌کنند که از اتکا به یک عامل فاندامنتال برای تحلیل قیمت یا نقطه ورود و خروج پرهیز کرده و برای تحلیل یک ارز دیجیتال، به عوامل مختلف موثر بر آن نیز نگاهی داشته و با کنار هم گذاشتن تکه‌های پازل نتیجه‌گیری کنید.

عوامل موثر در تحلیل فاندامنتال ارزهای دیجیتال

نحوه محاسبه هش ریت کارت گرافیک

محاسبه هش ریت کلی یک کارت گرافیک ممکن نیست؛ چراکه هش ریت ارائه‌شده توسط هر کارت در الگوریتم‌ها و شبکه‌های مختلف متفاوت است. همچنین، امکان حدس زدن هش ریت یک کارت گرافیک با استفاده از مشخصات سخت‌افزاری آن مانند تعداد واحدهای محاسبه‌گر (CU)، حجم حافظه ویدئویی (VRAM) و… نیز ممکن نیست؛ چراکه حدس و گمان بر اساس این موارد، تغییرات ریزمعماری چیپست درون کارت گرافیک را در نظر نمی‌گیرد.

بر این اساس، بهترین راه برای دریافت هش ریت یک کار گرافیک، استفاده از ابزارهای رایگان آنلاین است. در ادامه برخی از این سایت‌های معتبر را مشاهده می‌کنید:

1. سایت com
   https://whattomine.com/
2. سایت com
   https://simplemining.net/gpu-mining-calculator
3. سایت com
   https://www.hashrates.com/
4. سایت com
   https://minerstat.com/mining-calculator

سخن آخر

همان‌طور که دیدیم، هش ریت یکی از مهمترین عوامل موثر بر سلامت یک شبکه بلاکچینی و حتی قیمت آن است و با استفاده از آن در کنار سایر عوامل فاندامنتال یک ارز دیجیتال، می‌توان به سنجش قیمت واقعی یک ارز و پیش‌بینی روند حرکتی قیمت آن در آینده پرداخت. در این مقاله سعی کردیم تا ضمن ارائه تعریفی درست از هش ریت، در مورد تأثیر آن بر شبکه بلاکچین و ماینرها نیز صحبت کنیم.