توکن‌های غیرمثلی NFT چیست و چه کاربردهایی دارد؟

در سال 2021 در کنار اخبار سویه جدید کرونا، توکن‌های غیرمثلی یا NFTها نیز سر و صدای زیادی به‌پا کردند و توانستند سرمایه‌گذاران زیادی را به این بازار جلب کنند. از بازی‌های کامپیوتری و هنر دیجیتال گرفته تا خرید و فروش زمین مجازی در متاورس همگی از NFTها استفاده می‌کنند و خبرگزاری‌های مختلف پر بودند از اخبار NFTها. در این مقاله از بلاگ پلتفرم مالی سیتکس قصد داریم به معنا و مفهوم توکن‌های غیرمثلی (NFT) پرداخته و با آنها آشنا شویم.

توکن غیرمثلی چیست؟

منظور از توکن‌های NFT چیست؟ توکن‌های غیرمثلی یا NFTها دارایی‌های دیجیتالی هستند که با کدهای شناسایی و فراداده خاص بر بستر بلاکچین تعریف شده و با یکدیگر تفاوت دارند. برخلاف ارزهای دیجیتال، NFTها را نمی‌توان به‌صورت برابر با یکدیگر مبادله کرد. این موضوع تفاوت اصلی NFTها با ارزهای دیجیتال به‌شمار می‌آید که در ادامه به آن بیشتر خواهیم پرداخت.

توکن‌های غیرمثلی اشیای دیجیتال و خاص هستند که مالکیت آنها با استفاده از بلاکچین تعریف می‌شود. از مثال‌های NFT می‌توان به آثار هنری دیجیتال و کلکسیونی، اشیای واقعیت مجازی، نام دامنه‌‌های ارزهای دیجیتال، نمایش تاریخچه مالکیت یک دارایی واقعی و… اشاره کرد. در واقع NFTها حالت توکنیزه‌شده دارایی‌های دیجیتال یا واقعی هستند و به‌عنوان اثبات صحت مالکیت دارایی‌ها در شبکه بلاکچین کاربرد دارند.

استانداردسازی NFTها قابلیت «همکاری» در آنها را افزایش می‌دهد؛ یعنی دارایی‌های خاص را میتوان به‌سادگی بین برنامه‌های مختلف انتقال داد.

توکن NFT مخفف چه عباراتی است؟

NFT مخفف عبارت «Non-Fungible Token» است که در فارسی به توکن غیرمثلی ترجمه شده است. برخی نیز این عبارت را توکن غیر قابل تعویض می‌نامند اما در این مقاله به توکن غیرمثلی و NFT بسنده می‌کنیم.

نحوه خرید یک توکن غیرمثلی NFT

NFT چه کاربردهایی دارد؟

توکن‌های غیرمثلی یا NFTها کاربردهای متنوعی دارند و این موضوع یکی از دلایل توجه سرمایه‌گذاران به آنهاست. در ادامه به برخی از کاربردهای توکن‌های غیرمثلی می‌پردازیم:

✔ اثبات مالکیت یک دارایی

درست مانند پول فیزیکی، ارزهای دیجیتال نیز قابل تعویض هستند؛ یعنی میتوان آنها را به‌صورت معادل با یکدیگر تبادل کرد. برای مثال ارزش یک بیت کوین همواره برابر با ارزش یک بیت کوین دیگر و ارزش هر اتریوم نیز دقیقاً برابر با ارزش یک اتریوم دیگر خواهد بود که برای انجام مبادلات اقتصادی حیاتی است.

از طرف دیگر خاص و غیرقابل جایگزین بودن NFTها آنها را از سایر دارایی‌ها (اعم از دیجیتال و فیات) متمایز می‌کند؛ به همین دلیل است که هیچگاه دو NFT یکسان نیستند و نمی‌توان آنها را به‌صورت معادل با یکدیگر تبادل کرد. از آنجایی که هر توکن هویت و مشخصات مختص به خود را دارد، NFTها نمایش دیجیتالی یک دارایی به‌شمار می‌آیند.

در واقع هر NFT یک توکن منحصر به فرد است و هیچ توکن مشابه دیگری ندارد؛ در نتیجه میتوان از هر NFT به‌عنوان توکن اثبات مالکیت دارایی‌های مختلف استفاده کرد.

✔ امکان نقل و انتقال مالکیت

کاربران می‌توانند از طریق برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) از NFTها برای ساخت و اثبات مالکیت اشیای دیجیتالی خاص استفاده کرده و به تبادل آنها بپردازند. توجه داشته باشید که در بازارهایی که خریدارها را به فروشندگان متصل می‌کنند میتوان به تبادل NFTها پرداخت، اما از آنجایی که هر NFT منحصر به فرد است، ارزش هرکدام نیز با یکدیگر فرق داشته و منحصر به فرد خواهد بود.

✔ حذف واسطه بین هنرمندان و مخاطبان

از آنجایی که NFTها بر بستر شبکه بلاکچین توسعه یافته‌اند، میتوان برای حذف واسطه بین هنرمندان و مخاطبان از آنها استفاده کرد. در واقع NFTها می‌توانند واسطه‌ها را حذف، تراکنش‌ها را ساده و بازارهای جدید ایجاد کنند.

مفهوم قابل معاوضه بودن یا مثلی بودن چیست؟

امکان معاوضه به دارایی‌هایی اشاره دارد که تک واحدهای آن کاملاً مشابه یکدیگر و غیرقابل تمیز بوده و میتوان آنها را با یکدیگر معاوضه کرد؛ این ارزها به‌عنوان واسطه‌ای برای معاملات عمل می‌کنند و به این سبب هر مقدار از آنها باید با مقدار برابر دیگر از همان ارز، ارزش یکسانی داشته باشند. مثلاً در ارزهای فیات ارزش هر اسکناس یک دلاری همواره با اسکناس یک دلاری دیگر برابر خواهد بود.

غیر قابل معاوضه به چه معناست؟

بر اساس تعریف دارایی مثلی یا قابل معاوضه، غیرقابل معاوضه بودن را میتوان به‌صورت عدم برابری ارزش ارزها و توکن‌ها و در نتیجه عدم امکان تبادل برابر آنها بیان کرد؛ یعنی ارزش واحدهای یک دارایی غیرقابل معاوضه هیچگاه با یکدیگر برابر نیست. برای مثال اگر یک دارایی غیرقابل معاوضه با نام X داشته باشیم، نمی‌توانیم هر X را معادل هر X دیگر در نظر بگیریم.

آموزش گام به گام ساخت NFT

تفاوت توکن قابل معاوضه و غیر قابل معاوضه

همان‌طور که دیدیم هر واحد از ارزهای قابل معاوضه مشابه با هر واحد دیگر، ارزش یکسان دارد و به همین سبب میتوان به‌صورت برابر به تبادل آنها پرداخت؛ اما از آنجایی که توکن‌های غیرقابل معاوضه (NFT) دقیقاً شبیه به یکدیگر نیستند، نمی‌توان آنها را با یکدیگر تبادل کرد.

به بیان دیگر و از آنجایی که هر NFT کاملاً منحصر به فرد است، ارزش آن نیز منحصر به فرد بوده و برخلاف دلار یا بیت کوین که هر واحد از آنها ارزش برابر دارند، نمی‌توان دو NFT را کاملاً برابر و مشابه دانست.

سخن آخر

NFTها توانایی این را دارند که به یکی از عناصر مهم اقتصاد دیجیتال بر پایه بلاکچین تبدیل شوند. از NFTها میتوان در حوزه‌های متنوعی استفاده کرد؛ بازی‌های کامپیوتری، هویت دیجیتالی، گواهینامه‌ها و هنرهای زیبا از معدود حوزه‌هایی هستند که میتوان NFTها را به‌کار گرفت. یکی دیگر از قابلیت‌های جالب NFTها امکان تقسیم کردن مالکیت یک دارایی بین چند نفر است؛ یعنی با استفاده از یک NFT، مالکیت یک دارایی میان چند نفر تقسیم می‌شود.

پیاده‌سازی داده‌های مالکیت و احراز هویت استفاده از NFTها بر بستر بلاکچین می‌تواند سبب افزایش امنیت داده‌ها شده و امکان انتقال و مدیریت بی‌اعتماد (Trustless) این نوع دارایی‌ها، کاهش اصطکاک مبادلات در اقتصاد جهانی را به‌دنبال دارد.