پامپ و دامپ (Pump and Dump) ارز دیجیتال و نحوه تشخیص آن
اگرچه ارزهای دیجیتال و فناوری بلاکچین مباحث نسبتاً جدید و مدرنی هستند، اما همچنان مستعد بروز انواع کلاهبرداری‌های قدیمی نیز هستند. یکی از این کلاهبرداری‌های ارز دیجیتال، طرح‌های پامپ و دامپ (Pump and Dump) است. طرح‌های پامپ و دامپ در صرافی‌های متمرکز ارز دیجیتال کاری غیرقانونی است. با این حال، صرافی‌های غیرمتمرکز زمینه بهتری را برای بروز اینگونه سؤاستفاده‌ها فراهم کرده‌اند.
چراکه این کلاهبرداران تقریباً مطمئن هستند که مدیریت مرکزی برای نظارت بر این پلتفرم‌ها (DEXها) وجود نداشته و به راحتی شناسایی و دستگیر نخواهند شد. برای برخی از افراد علاقمند به فناوری بلاکچین و ارزهای دیجیتال، سوال اصلی این است که سناریوی پامپ و دامپ چگونه انجام می‌شود؟
در این مقاله از اکسچنج سیتکس نگاهی دقیق‌تر به پامپ و دامپ و استفاده از آن برای کلاهبرداری از پروژههای ارز دیجیتال مختلف داریم و فرآیند مورد استفاده در اجرای P&D را توضیح می‌دهیم.
فهرست عناوین
اصطلاح پامپ و دامپ در ارز دیجیتال
معنی پامپ و دامپ (Pump and Dump) در ارز دیجیتال بسیار ساده است. تلاش برای افزایش ارزش یک ارز دیجیتال (پامپینگ) و در نهایت دور انداختن آن (دامپینگ) بعد از کسب سود و خارج شدن از پروژه تعریف طرحی به نام Pump and Dump است که کلاهبرداران و سودجویان از این روش برای پر کردن کیف پول خود استفاده می‌کنند.
این کلاهبرداران با استفاده از خرید عمده و حجیم ارز دیجیتال، روند عرضه و تقاضا پروژه را دستکاری و کنترل کرده و باعث به وجود آمدن حباب قیمت کاذب در این بازار می‌شوند.
در این قسمت با مفهوم پامپ (Pump) و دامپ (Dump) نیز در ارز دیجیتال آشنا می‌شویم.
پامپ (Pump) چیست؟
پامپ یا Pump در لغت به معنای بالا رفتن است و در بازار ارزهای دیجیتال نیز از اصطلاح «پامپ کردن» برای شرایطی که یک پروژه سیر صعودی سریع و قابل ملاحظه‌ای را تجربه کرده و پیشرفت دارد، بکار برده می‌شود.
دامپ (Dump) چیست؟
دامپ در لغت به معنای دور انداختن و معدوم کردن چیزی است که در ارز دیجیتال در مقابل اصطلاح پامپ بوده و عبارت «دامپ کردن» در زمانی به کار برده می‌شود که قصد ترک کردن یک پروژه ارز دیجیتال و خارج کردن سرمایه خود از آن را داریم.
حال که تا حدودی متوجه شدید پامپ و دامپ در ارز دیجیتال چیست و به چه روندی اشاره دارد، بهتر است معنی جامپ در ارز دیجیتال را نیز بدانید.
جامپ (Jump) در ارز دیجیتال
جامپ و پامپ در ارز دیجیتال تقریبا به یک مفهوم یکسان اشاره دارند و هردو برای اشاره به افزایش قیمت سریع و ناگهانی ارز دیجیتال بکار برده می‌شوند.
جامپ یا پرش قیمت ارز دیجیتال، در زمانی که تقاضا با سرعت بیشتری از عرضه افزایش پیدا کند رخ می‌دهد و در این زمان قیمت ارز دیجیتال به طور مشخصی افزایش میابد.
کلاهبرداری Pump and Dump چیست؟
کلاهبرداری پامپ و دامپ، که به طرح پمپاژ و تخلیه نیز معروف است، با خرید تعداد زیادی ارز دیجیتال توسط فرد یا گروهی از افراد شروع می‌شود و پس از این دستکاری عرضه و تقاضا، همه تلاش این تیم صرف افزایش تعداد خریداران و قیمت ارزهای خریداری شده با استفاده از تبلیغات و جوسازی در فضای مجازی و واقعی خواهد شد.
افرادی که به هر علت جذب این پروژه شوند، با خرید این توکن‌ها به افزایش قیمت ارز دیجیتال و پامپ شدن آن کمک می‌کنند.
این در حالی است که کلاهبرداران پامپ اند دامپ (P&D)، با صعودی شدن نمودار قیمت ارز موردنظر شروع به فروش آن کرده و در نهایت در بالاترین قیمت ممکن، تمام ارزهای خریداری شده خود را می‌فروشند و اصطلاحاً پروژه را دامپ می‌کنند.
در این زمان با خارج شدن حجم قابل توجهی از ارزهای موجود از یک شبکه، قیمت ارز به یکباره سقوط کرده و کاربرانی که فریب تبلیغات هدفمند این افراد را خورده و این ارزها را خریداری کرده‌اند، با ترکیدن این حباب قیمت کاذب، درصد زیادی از سرمایه خود را از دست داده و متضرر خواهند شد.
دلایل به وجود آمدن پامپ و دامپ
علت بوجود آمدن پامپ و دامپ در یک پروژه ارز دیجیتال به وارد شدن مقدار زیادی سرمایه به شبکه توسط نهنگ‌ها یا سرمایه‌گذاران بزرگ برمی‌گردد. بر هم خوردن تعادل ترازوی عرضه و تقاضا بدست اشخاص یا تیم‌های بزرگ سرمایهگذاری می‌تواند قیمت یک دارایی را به سرعت افزایش یا کاهش دهد.
برخی از پروژههای جدید، کم جمعیت یا دارای توکن‌های ارزان قیمت، این امکان را به ما می‌دهد تا با یک سرمایه اولیه قابل توجه بتوانیم درصد زیادی از دارایی در گردش شبکه را بدست آورده و روند قیمت و عرضه و تقاضای پروژه را کنترل کنیم.
پس نتیجه می‌گیریم که دلیل اصلی پامپ شدن ارز دیجیتال خرید مقدار زیادی توکن و تبلیغات گسترده مثبت درباره پروژه توسط تیم کلاهبرداری بوده و دلیل دامپ شدن نیز فروخته شدن تدریجی یا یکجای توکن‌ها توسط همین نهنگ‌های کلاهبردار است.
شباهت و تفاوت کلاهبرداری در طرح پانزی و هرمی در ارز دیجیتال
عوامل خارجی تاثیرگذار در پامپ و پامپ
عوامل خارجی که می‌توان از آنها برای پامپ کردن یک ارز دیجیتال استفاده کرد اینفلوئنسرها و افراد تأثیرگذار در جامعه (مانند ایلان ماسک) هستند که می‌توانند با تبلیغ یا تخریب یک پروژه ارز دیجیتال، باعث صعود یا ریزش شدید قیمت آنها شده و تعادل بین سفارشات خرید و فروش آنها را برهم بزنند.
معمولاً کلاهبرداران پامپ و دامپ با این افراد معروف و شناخته شده همکاری می‌کنند تا از پروژه موردنظر حمایت کنند و باعث پامپ سریع و گسترده آن شوند.
حتی ممکن است عوامل پشت صحنه طرح پامپ و دامپ، از افراد تیم اصلی ارائه کننده پروژه تشکیل شده باشند که این موضوع عموماً برای پروژههای جدید و گمنامی رخ می‌دهد که مؤسسانی ناشناس دارند.
آموزش پامپ و دامپ ارز دیجیتال تنها با 5 قدم ساده
افراد سودجویی که قصد کلاهبرداری و سواستفاده از بازار ارزهای دیجیتال را دارند، پس از تحقیق و انتخاب پروژه موردنظر خود، از این 5 مرحله برای پامپ و دامپ پروژه استفاده می‌کنند:
- تشکیل دادن یک گروه برای برنامه‌ریزی طراحی اصلی پامپ و دامپ
- جذب سرمایه‌گذاران و آماده‌سازی سرمایه اولیه برای خرید یکجا و فوری توکن‌های موردنظر
- راه‌اندازی یک کمپین اجتماعی قدرتمند برای ایجاد هیجان و علاقه شدید کاربران به خرید توکن‌ها
- رصد دقیق و متوالی روند رشد قیمت توکن‌های پروژه و فروش در زمان رسیدن به اوج قیمت
- خارج کردن فوری سرمایه نهایی از صرافی یا پلتفرم معاملاتی مورد استفاده برای پامپ و دامپ
اما عجله نکنید! چرا که قبل از اینکه به فکر راه‌اندازی یک طرح پامپ و دامپ ارز دیجیتال بیافتید باید به این نکات مهم توجه داشته باشید:
- پامپ و دامپ ارز دیجیتال ممنوع و غیرقانونی است!
- کاربران هر روز آگاه‌تر شده و در حال یادگیری روش‌های شناسایی طرح‌های پامپ و دامپ هستند.
- متخصصان و تحلیلگران ارز دیجیتال به راحتی از قصد شما باخبر شده و آن را تشخیص می‌دهند و می‌توانند دیگران را نیز از این موضوع آگاه کنند.
- ممکن است بتوانید پامپ کنید اما موفق نشوید که به هدف خود برسید.
پس بهتر است به جای استفاده از روش‌های ناعادلانه و غیرقانونی از روش‌های اصلی و قانونی ارز دیجیتال، مانند استخراج، استیکینگ، لندینگ، هولد یا ترید، برای سرمایهگذاری خود استفاه کنید.
روش جلوگیری از کلاهبرداری Crypto Pump-and-Dump
سوال اساسی این است که چگونه در دام دامپ و پامپ نیافتیم؟ برای سرمایه‌گذاران، توانایی شناسایی طرح پامپ و دامپ می تواند مرز تعیین‌کننده بین از دست دادن سرمایه یا کسب سود باشد. اما چگونه می‌توان چنین طرح‌هایی را تشخیص داد؟
در اینجا روش‌های اصلی برای جلوگیری از کلاهبرداری پامپ و دامپ ارز دیجیتال آورده شده است:
مهمترین نکات تشخیص و پیش‌بینی پامپ و دامپ ارز دیجیتال
- مهمترین دلیل اینکه مردم فریب کلاهبرداری‌های پامپ و دامپ در ارز دیجیتال را می‌خورند این است که آگاهی کاملی از این بازار، روش کار و خطرات آن ندارند.
برترین راه‌های اجتناب از طرح پمپاژ و تخلیه در بازار ارز دیجیتال به آموزش درست و اصولی بازار ارز دیجیتال و سرمایهگذاری در آن مرتبط است. - اگر می‌خواهید روی آلت‌کوین‌های دارای ریسک بالاتر سرمایهگذاری کنید، از سرمایه کم شروع کنید تا کم کم از آن پروژه سر در آورده و بتوانید احتمال ضرر و زیان خود را کاهش دهید.
- یک استراتژی مشخص را برای خود انتخاب کنید و با همان جلو بروید و مدام استراتژی خود را تغییر ندهید.
- قبل از سرمایهگذاری، مطمئن شوید که توکن مورد نظر خود را به طور جامع بررسی کرده‌اید. این کار به شما کمک می کند تا روندهای غیرعادی بازار را مشاهده کرده و تشخیص دهید.
- هنگام سرمایهگذاری در ارزهای دیجیتال احساساتی و هیجانی عمل نکنید. ممکن است درباره یک ارز دیجیتال تبلیغات بسیاری شود، اما حقیقت این است که هنوز ده‌ها یا صدها ارز دیگر برای انتخاب و خرید وجود دارد. بنابراین در مورد خرید توکن‌های خود عجله نکنید.
- هنگام سرمایهگذاری در بازار Crypto، اطمینان حاصل کنید که منابع خود را بین چند پروژه مختلف پخش کرده و همه تخم‌مرغ‌های خود را در یک سبد قرار نمی‌دهید. با متنوع کردن سبد سرمایهگذاری، خطر از دست دادن تمام سرمایه خود در طرح های پمپ و تخلیه را کمتر خواهید کرد.
- ارزهای دیجیتالی که دارای ساختارهای قابل اعتماد و مورد حمایت شخصیت‌های محترم و معتبر هستند را برای سرمایهگذاری خود مورد هدف قرار دهید. به عنوان مثال، توکنی توسط شخصیت‌های برتر مانند Vitalik Bitelinیا Dan Larimer پشتیبانی می‌شود، احتمالا پروژه خوبی برای سرمایهگذاری و هولد است و در مقابل توکنی که پشتیبان معتبری ندارد قابل اعتماد نبوده و می‌تواند ارز پامپ‌داری باشد!
- به تبلیغات سلبریتی‌ها و اینفلوئنسرها از یک پروژه گمنام و مشکوک ارز دیجیتال توجه نکنید چراکه اغلب این تبلیغات در نتیجه قراردادهای دوطرفه است و صادقانه نیست!
اهمیت بررسی فرآیند پامپ و دامپ در ارز دیجیتال
واقعیت این است که این موضوع می‌تواند بسیار وسوسه‌انگیز باشد که شاهد پول درآوردن افراد دیگر از پروژههای ارز دیجیتال باشید یا با افرادی مواجه شوید که ادعای این موضوع را دارند.
کیانا دانیال، مؤسس Invest Diva و نویسنده کتاب «سرمایهگذاری در ارزهای دیجیتال برای آدمک‌ها» می‌گوید: خودکنترلی زیادی لازم است برای اینکه بتوان کاری که دیگران، حتی افراد معروف و مشهور، انجام می‌دهند را انجام نداد.»
تله پامپ و دامپ برای سهام پنی (penny) و در زمان ایجاد حباب قیمت dot-com نیز رخ داد، چراکه مردم تنها قصد ورود به این پروژه را داشتند و دقیقاً نمی‌دانستند چه اتفاقی در حال رخ دادن است.
در ارزهای دیجیتال داشتن بنیانگذاران ناشناس معمولاً چراغ قرمز و هشدار بزرگی برای وجود نوعی فعالیت غیرقانونی یا کلاهبرداری است، اگرچه امروزه برخی از کلاهبرداران بی‌پرواتر نیز وجود دارند که ناشناس ماندن را کنار گذاشته و هویت خود را فاش کرده‌اند!
همانطور که آدام کارلتون، مدیر پلتفرم پینک پاندا گفته است، موضوع هویت شفاف هنوز در مباحث کلاهبرداری سایبری یک فاکتور تعیین‌کننده است، زیرا اگر کسی به شما نگوید که کیست، قطعاً این کار را با هدف خاصی انجام داده است! چراکه در 99 درصد مواقع ناشناس ماندن به این دلیل نیست که افراد اعتقاد شدیدی به گمنامی دارند، بلکه این پنهان‌کاری به این دلیل است که می‌خواهند عواقب اتفاقات آینده را نپذیرفته و از مسئولیت آن شانه خالی کنند.
اگر مؤسسان ارز دیجیتال هویت خود را فاش کرده باشند، پیشنهاد می‌کنیم که به این موضوع بسنده نکرده و درباره اطلاعات شخصی آنها و پروژه و توکنی که ارائه کرده‌اند نیز تحقیق کنید.
-این پروژه دقیقاً چه کاربردی دارد؟
-آیا این پروژه به اهداف خود می‌رسد؟
-آیا آنها از جامعه خود برای به اشتراک گذاشتن اطلاعات معتبر و مفید استفاده می کنند یا فقط به دنبال پامپ و دامپ هستند؟
صرافی متمرکز (CEX) و صرافی غیرمتمرکز (DEX) ارز دیجیتال
پامپ و دامپ و AMA
همانطور که گفتیم تشخیص پامپ و دامپ یکی از موارد مهمی است که باید قبل از ورود به یک پروژه ارز دیجیتال به آن توجه کنید. شما می‌توانید در جلسات معرفی و پرسش و پاسخ (AMA) ارزهای دیجیتال جدید که توسط تیم اصلی این پروژه‌ها برگزار می‌شود شرکت کرده و تمامی سوالات خود را مستقیماً از آنها بپرسید.
به این ترتیب احتمال اینکه دست‌خوش جریان‌های کاذب و کلاهبردارانه طرح‌های پامپ و دامپ شوید بسیار پایین خواهد آمد و می‌توانید با اطلاعات کامل‌تری در این بازار سرمایهگذاری کنید.
این جلسات AMA غالباً عمومی بوده و به صورت زنده یا ضبط شده، در انواع مدل‌‌های حضوری و مجازی و نیز در بسترهای مختلفی از جمله تلگرام، اینستاگرام و… برگزار می‌شوند.
شرکت در جلسات AMA تلگرامی ارز دیجیتال
شبکه‌های اجتماعی ابزارهای قدرتمندی هستند که قابلیت اجرای یک جلسه عالی AMA ارز دیجیتال را در خود دارند. شاید به همین علت نیز یکی از بستر‌هایی که شرکت‌های ارز دیجیتال و پروژههای نوظهور این بازار از آن استفاده می‌کنند، نرم‌افزار پیام‌رسان محبوب تلگرام (Telegram) است.
این پلتفرم اجتماعی یک ابزار باثبات برای هر دو نوع جلسه AMA (زنده و از پیش برنامه‌ریزی شده) است. گروه‌های تلگرام به اعضا خود این امکان را می‌دهند که در هرلحظه از شبانه روز سوالات خود را پرسیده و با ادمین‌های این گروه‌ها درباره مسائل مهم مربوط به پروژههای ارز دیجیتال تعامل داشته باشند.
به علاوه، شرکت در این گروه‌ها، یک روش عالی برای برقراری ارتباط بین علاقه‌مندان پروژههای ارز دیجیتال است. همچنین ادمین‌ها می‌توانند به صورت ویدئویی یا صوتی با اعضای برجسته و اینفلوئنسرهای ارز دیجیتال که در جلسه تلگرامی AMA شرکت می‌کنند نیز ارتباط برقرار کنند و این موضوع پلتفرم تلگرام را بستری مناسب برای برگزاری جلسات AMA ارز دیجیتال می‌کند.
AMA در ارز دیجیتال چیست؟
AMA ((Ask Me Anything) به معنی ارائه همه چیز درباره یک موضوع یا پروژه خاص است. یک Crypto AMA در واقع جلسه‌ای است که در آن افراد علاقه‌مند به ارز دیجیتال در کنار یکدیگر جمع می‌شوند تا در طی جلسه زنده یا یک جلسه AMA از پیش برنامه‌ریزی شده، در مورد آخرین پروژههای ارز دیجیتال صحبت و همفکری کنند.
جلسه Crypto AMA به بخش‌های مختلفی تقسیم می‌شود تا افراد بتوان به سؤالات مختلف در مورد پروژه جدید ارز دیجیتال پاسخ داده شود. در یک گردهمایی AMA ارز دیجیتال، معمولاً هیچ چیز در مورد پروژه پنهان نیست و مؤسسان پروژه با شفاف‌سازی همه جنبه‌های پروژه و پاسخ دادن به تمام سوالات سرمایه‌گذاران، سعی در ایجاد اعتماد و ذهنیت مثبت در مخاطب داشته و آنها را به مشارکت در پروژه دعوت می‌کنند.
در چه بازارهایی دامپ و پامپ اتفاق می‌افتد؟
کلاهبرداری پامپ و دامپ معمولاً در بازارهایی که ارزش دارایی‌های آنها متأثر از میزان عرضه و تقاضا بوده و به طور غیرمتمرکز اداره می‌شوند رخ می‌دهد. از این بازارها می‌توان به بازارهای سهام و ارز دیجیتال اشاره کرد.
پروژههای مورد هدف کلاهبرداران pump and dump نیز معمولاً پروژههای جدید و کمتر دیده شده‌ای هستند که ارزش دارایی آنها کم است و نیاز به سرمایه اولیه کمتری دارند.
علاوه بر این، کلاهبرداران PnD معمولاً از طریق صرافی‌ها و پلتفرم‌های مالی غیرمتمرکز برای اجرا کردن این طرح استفاده می‌کنند تا بتوانند راحت‌تر و بدون بروز مشکل پول خود را به شبکه وارد کرده و از آن خارج کنند.
به همین علت است که شما غالباً شاهد چنین کلاهبرداری‌هایی در بازارهای معتبر و معروف ارز دیجیتال، مانند بیت کوین، نخواهید بود.
بررسی Pump و Dump در چارت‌های قیمتی
شما می‌توانید با بررسی چارت قیمت هر ارز دیجیتال دلخواه خود، وجود پامپ و دامپ را در آنها تشخیص دهید. علاوه بر وضعیت و الگوهای کندل‌های قیمتی ارز، توجه به ترندها، فعالیت‌های نهنگ‌های ارز دیجیتال در پروژه و قیمت واقعی ارز در مقابل حباب قیمت کاذب آن می‌تواند به تشخیص این موضوع کمک بسیاری کند.
علاوه بر این برخی از اپلیکیشن‌ها و سرویس‌های آنلاین نیز برای شناسایی فوری نهنگ‌ها و طرح‌های کلاهبرداری مختلف از جمله پامپ اند دامپ وجود دارند که می‌توانید از آنها برای پیدا کردن این پروژههای مسموم استفاده کنید.
استاندارد ارتفاع کندل‌های Pump و Dump
برای تشخیص پامپ و دامپ با استفاده از مشاهده و بررسی ارتفاع کندل‌های نمودار تغییرات یک پروژه ارز دیجیتال، استاندارد مشخصی وجود ندارد. اما در اکثر مواقع، زمانی که ارتفاع کندل فعلی بیش از ارتفاع 10 کندل قبلی هم‌جهت با آن باشد، احتمال وجود یک طرح پامپ و دامپ در آن پروژه بسیار زیاد است.
جمع‌بندی پامپ و دامپ در ارز دیجیتال
در این مقاله از اکسچنج سیتکس به آموزش پامپ ارز دیجیتال و دامپ آن در کلاهبرداری Pump and Dump پرداختیم و روش تشخیص و جلوگیری از ورود به این طرح‌ها در پروژههای ارز دیجیتال را نیز به شما توضیح دادیم.
ارزیابی فوق به شما کمک می‌کند تا ذهنیت یک کلاهبردار پمپاژ و تخلیه را ببینید و بتوانید به راحتی آنها را شناسایی کنید. به یاد داشته باشید که می‌توانید با خرید ارزهای مورد علاقه خود و فروش آنها در زمانی که قیمت آنها به اوج پامپ خود نزدیک می‌شود، از مزایای جانبی این طرح‌ها نیز بهره‌مند شوید.
امیدواریم که از این مطلب نیز استفاده کافی را برده باشید.
