Web 3 (وب 3) مفهومی است که با ارائه آن مهمترین دغدغه امروز بشر در دنیای مجازی، یعنی حفظ حریم شخصی و غیرمتمرکزسازی اطلاعات کاربران اینترنت حل شده؛ حتی می‌توان گفت سطح کیفیتی وب جهانی نیز بسیار بالاتر خواهد رفت.
در قرن 22 اینترنت به‌عنوان عضوی مهم و جدانشدنی از زندگی انسان‌ها پذیرفته شده و بایستی آن را مانند سایر فناوری‌های مورد استفاده بروزرسانی کرد. به همین دلیل کنسرسیوم جهانی وب نسل سوم، وب و اینترنت را به زودی فعال و ارائه خواهد کرد.
درواقع اینترنت فعلی مورد استفادۀ ما تحت عنوان وب 2.0 (web2) شناخته شده و یک مرحله پیشرفته‌تر از اولین ورژن وب یعنی Web1 است.
فهرست عناوین
اینترنت نسل سوم چیست؟
به‌عنوان یک کاربر وفادار اینترنت حتماً تا امروز این سؤال برایتان پیش آمده است که Web3 چیست. وب 3 یا همان اینترنت نسل سوم، جدیدترین ورژن از وب جهانی است که ما آن را با نام اینترنت می‌شناسیم و هر روز از آن استفاده‌‌های گوناگونی می‌کنیم.
ارسال یا انتشار متن، عکس یا ویدئو در شبکه‌های اجتماعی و اپلیکیشن‌های مختلف، جستجوی اطلاعات مورد نیاز خود در گوگل یا مرورگر‌های دیگر، تماشای فیلم یا ویدئو، بازی‌های آنلاین، خرید اینترنتی، آموزش و… تنها نمونه‌هایی از کاربرد وب در زندگی روزمره امروزِ ما است.
باید بدانید که ما در حال حاضر از نسل دوم وب یا وب 2.0 استفاده می‌کنیم و هنوز وب 3 به مرحله بهره‌برداری و کاربردی‌شدن نرسیده و در حال توسعه است.
اما نسل سوم وب چیست؟ نسل وب 3، وب هوشمند یا مفهومی نیز نام دارد، بدین معنی که در وب 3 زبان ماشین به زبان انسان نزدیک‌تر شده و ماشین‌ها درک بهتری از موقعیت انسان‌ها خواهند داشت و در نتیجه پاسخ مرتبط‌تری به کاربران خود خواهد داد.
محصولات مبتنی بر وب3
نمونه‌هایی از وب ۳ را می‌توان در بلاکچین‌ها و شبکه‌های غیرمتمرکز خودگردان مشاهده کرد که علاوه بر هوشمندتر بودن، در آن آزادی عمل، امنیت و استقلال بیشتری برای کاربران فراهم آمده است.
با روی کار آمدن نسل سوم اینترنت شاهد ایجاد فناوری‌ها و محصولات مرتبطی با آن خواهیم بود؛ برای مثال کیف پول‌های وب 3، توکن‌های وب 3 و ارزهای دیجیتال وب ۳ نمونه‌هایی از این فناوری‌های نسل سه هستند که افراد زیادی در حال حاضر در حال استفاده از آنها هستند.
Web 3(وب ۳.۰) چه مزیت‌هایی دارد؟
ایدۀ به وجود آمدن وب 3 به دلیل نیاز کاربران وب 2، برای ارتقاء روش‌های حفظ امنیت اطلاعاتی و حریم خصوصی آنها در فضای مجازی مطرح شد. وب ۳ با محوریت اینترنت غیرمتمرکز، سومین و جدیدترین فاز تکامل اینترنت است که به کمک بشریت آمده و زمینه را برای حذف سوءاستفاده‌های ناشی از در دست داشتن قدرت کنترل اطلاعات فراهم می‌کند.
اگر علاقه به کسب اطلاعات درباره‌ی وب ۳.۰ دارید و می‌خواهید که دقیقاً بدانید وب ۳ چیست بهتر است که ابتدا نسل‌های اول و دوم اینترنت و ویژگی‌های مهم آنها را بشناسید.
در ادامه نسل ابتدایی و فعلی وب را با هم مقایسه می‌کنیم.
تفاوت‌های اصلی بین نسل اول وب و نسل دوم
در این قسمت با ذکر تاریخچه مختصری از تکامل اینترنت (نسل اول و دوم وب) به مقایسه ویژگی‌های این نسل‌های اینترنت می‌پردازیم و در ادامه برای آشنایی با جنبه‌های مختلف آینده اینترنت نسل سوم به بررسی وب 3 و تکنولوژی‌های مرتبط با آن نیز خواهیم پرداخت.
وب ۱ چیست؟
وب یک اولین اینترنت ابداعی انسان است که توسط کنسرسیوم جهانی وب در سال 1989 ارائه شد و کاربران توسط آن می‌توانستند مطالب مورد نظر خود را جستجو کرده و بخوانند. در این نسل وب، امکان تعامل کاربر با محتوای موجود در وب و تولید محتوا توسط او وجود نداشته و شبکه‌های اجتماعی نیز معنا و مفهوم امروزی خود را نداشتند.
وب 1 توانست تا اطلاعات را در سراسر جهان انتقال داده و زمینه لازم برای ایجاد زندگی مجازی انسان‌ها را فراهم کند و تمام تکنولوژی‌های آنلاین امروزی نیز مدیون نسل اول وب است.
وب ۲ چیست؟
نسل دوم وب، اینترنت فعلی مورد استفاده ماست که وب تعاملی نیز نام دارد. انواع پلتفرم‌ها و سوشال مدیاهای مختلف در این نسل از وب به وجود آمدند و کاربران توانستند تا با صفحات وب تعامل برقرار کرده و به تولید محتوا در اینترنت بپردازند. با این حال هنوز هم در وب 2.0 اطلاعات توسط دارندگان پلتفرم‌ها به‌طور متمرکز جمع‌آوری و نگهداری می‌شود.
تا جایی که در سال‌های اخیر شاهد متمرکزسازی اطلاعات افراد مختلف سراسر جهان با خرید پلتفرم‌های شبکه اجتماعی مختلف توسط غول‌های فناوری قدرتمندی مانند آمازون، گوگل و فیسبوک بودیم.
وب ۳ چه تفاوتی با وب ۲ دارد؟
در نسل سوم اینترنت یا همان web3، حضور و نقش فناوری‌های مدرنی مانند تکنولوژی بلاکچین و ارزهای دیجیتال بسیار پررنگ‌تر شده و انواع امکانات لازم برای تعامل کاربران با اطلاعات و پلتفرم‌های موجود در وب3 مهیا شده است.
در وب3 سرور و کلاینت تفاوتی نداشته و اطلاعات به‌شکل توزیع‌شده برای همۀ کاربران موجود در شبکه به اشتراک گذاشته می‌شود. ارز دیجیتال یکی از پرکاربردترین و مهمترین مفاهیم در وب ۳ بوده و علاوه بر بلاکچین‌ها (شبکه‌های غیرمتمرکز و توزیع‌شدۀ هوشمند) نقش ارزهای دیجیتال در نسل سوم اینترنت و استفاده از آنها بسیار پررنگ‌تر خواهد شد.
منظور از دموکراسی داده‌ای در وب 3.0 چیست؟
تکنولوژی‌هایی که وب 3.0 را توسعه می‌دهند به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند تا قابلیت رأی‌گیری و اجماع را برای تصمیم‌گیری‌ها اعمال کرده و داده‌ها و اطلاعات موجود در وب، با خواست بیش از نیمی از افراد موجود در آن شبکه یا پلتفرم قابل تغییر یا حذف باشد.
این کار نوعی دموکراسی اطلاعاتی و حتی امنیتی را برای افراد حاضر در وب جهانی ایجاد می‌کند و کیفیت زندگی مجازی انسان را بالاتر می‌برد.
مزایا و معایب نسل سوم وب
کاربردهای نسل سوم وب بسیار زیاد است و ابعاد گوناگونی از زندگی و کار انسان را به خود اختصاص خواهد داد، به همین دلیل روی کار آمدن نسل سوم وب می‌تواند زندگی ما را تغییر دهد و امکانات جدید و قابلیت‌های دور از ذهنی را برای ما به همراه داشته باشد.
از برجسته‌ترین مزایای ایجاد و ارائه اکستنشن جدید وب جهانی یعنی وب 3.0 می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- غیرمتمرکزسازی وب
- ارتقاء امنیت و حریم شخصی کاربران
- عدم نیاز به واسطه‌ها و حذف کنترل افراد ثالث
- استفاده از هوش مصنوعی ارتقاء‌یافته برای درک بهتر کاربر توسط ماشین (معناگرایی)
- استفاده از گرافیک سه بعدی و متاورس
- پشتیبانی از تمامی دستگاه‌ها و سخت‌افزارها
- استفاده از مفهوم مالکیت اشتراکی و توزیع‌یافته
- رشد بیشتر فناوری‌های مبتنی بر بلاکچین، ارز دیجیتال، قراردادهای هوشمند و راهکارهای دیفای
- حذف سانسور و تحریم در سطح جهانی
- و مزایای بسیار دیگر.
در دنیای دیجیتال هر تکنولوژی جدید که روی کار می‌آید علاوه بر مزایایی که دارد، معایب یا کاستی‌هایی را با خود به همراه دارد که این امر خود زمینه‌ساز پیشرفت آن فناوری خواهد شد.
Web 3 فناوری جدیدی است که هنوز از آن رونمایی نشده و اطلاعات دقیقی نیز از آن در دست نیست، به همین علت نمی‌توان درباره معایب آن نظر درست و دقیقی داد.
با این حال از معایب احتمالی وب3 می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- از بین رفتن بخش زیادی از کسب و کارها و شغل‌های سنتی
- حذف تدریجی واسطه‌های مالی و سرویس‌دهندگان حوزه امنیت و اطلاعات
- اختصاص زمان بیشتر در وب توسط انسان‌ها و رشد زندگی مجازی
- پایین‌تر آمدن سن استفاده از اینترنت و تحرک کمتر انسان‌ها
- و موارد مشابه دیگر.
Web 3 چگونه کار می‌کند؟
وب3.0 مانند dApp و اپلیکیشن‌های وب ۳ به شکلی غیرمتمرکز سعی در اشتراکی کردن فضای وب و بالا بردن امنیت و سرعت انتقال اطلاعات و پاسخگویی به نیاز کاربران خود دارد.
در نسل سوم وب، داده‌ها در سرورها (با مفهوم امروز خود) ذخیره نمی‌شوند بلکه نسخه‌های مشابه و یکسانی از آن بین کاربران توزیع می‌شود تا تمام کاربران وب مالک و صاحب اطلاعات آن باشند، نه قدرت‌های متمرکز و خاص مانند حالت امروزی وب (وب 2).
تمامی برنامه‌ها و نرم‌افزارهای موجود در وب 3 از این خصوصیت غیرمتمرکز بودن پیروی کرده و استفاده از شبکه‌های بلاکچین در آنها امری اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.
⬅ اپلیکیشن‌های وب ۳ چگونه کار می‌کنند؟
اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز و ارزهایی مانند ارزهای دیجیتال که از فناوری‌های مبتنی بر بلاکچین و دیفای استفاده می‌کنند در وب3 رشد چشمگیری خواهند داشت و پروژه‌های متاورس و NFTها نیز بسیار بیشتر از امروز مورد استفاده قرار خواهند گرفت.
علاوه بر این در وب 3 مفهومی به نام اینترنت غیرمتمرکز با IPFS (Inter Planetary File System) وجود دارد که به «سیستم فایل میان سیاره‌ای» نیز معروف است و به دلیل شباهت ساختاری، با بلاکچین‌ها به خوبی سازگار است.
IPFS مخفف سیستم اشتراک‌گذاری فایل توزیع‌شده و نظیر به نظیر است که در آن نحوۀ انتقال فایل‌ها و اطلاعات در فضای وب3 به نحوی طراحی شده است که این انتقال اطلاعات از حالت Client-Server، به حالت Peer-to- Peer نزدیک‌تر شده؛ در نتیجه نیاز به وجود یک سرور مرکزی برای ذخیره اطلاعات از بین برود. با استفاده از IPFS سرعت و امنیت اشتراک‌گذاری اطلاعات بالاتر رفته و قادر خواهیم بود تا نسل سوم وب را تجربه کنیم.
⬅ اپلیکیشن غیرمتمرکز یا dApp چیست؟
dAppهای وب ۳ (Decentralized Application) نوعی از اپلیکیشن‌ها هستند که به‌طور غیرمتمرکز طراحی شده و کار می‌کنند که در حال حاضر نیز نمونه‌های بسیار زیادی از آنها شروع به فعالیت کرده و در حال استفاده توسط کاربران هستند.
این برنامه‌ها می‌توانند در حوزه‌های مختلف و برای هر منظور و هدفی طراحی و ساخته شوند؛ اما امروزه بیشترین کاربرد این اَپ‌ها را در حوزه‌های بلاکچین، بازی و ارزهای دیجیتال می‌بینیم.
نمونه‌هایی از این Dappها را در ادامه مشاهده می‌کنید:
کاربرد وب 3 در ارزهای دیجیتال
Web3 سرعت استفاده از ارزهای دیجیتال و شبکه‌های بلاکچین را افزایش خواهد داد؛ در حال حاضر ارزهای دیجیتال زیادی در این حوزه وجود دارند. برخی از پروژه‌های ارزهای دیجیتال در توسعه فناوری وب3 سرمایه‌گذاری کرده و آینده آن را رقم می‌زنند. در این قسمت به معرفی پروژه‌های ارز دیجیتال وب3 می‌پردازیم.
بهترین پروژه‌های ارز دیجیتال وب 3
تاریخچه وب و نسخه‌های قبلی آن نشان‌دهنده کاستی‌هایی در حوزه‌های مختلف و بخصوص حوزه مالی و سرمایه‌گذاری دیجیتال است که در وب3 به آنها پرداخته شده است.
با توجه به رونق کسب و کارهای آنلاین و ورود سرمایه افراد به بازارهای جهانی مانند ارزهای دیجیتال، امنیت و حریم خصوصی وب 2 نیاز به ارتقاء و بهبود بیشتری دارد و تفاوت اساسی بین وب 2 و وب 3 نیز همین امنیت و حریم شخصی بهینه‌‌شده و عدم کنترل اطلاعات توسط افراد خاص است. جایگاه وب ۳.۰ در آینده اینترنت بسیار پررنگ است و مسلماً زندگی انسان با حضور نسل سوم اینترنت بسیار تغییر خواهد کرد.
به همین علت اهمیت سرمایه‌گذاری در این حوزه و پروژه‌های مهم و کاربردی در بستر وب سه بسیار بالا است و پروژه‌های بسیاری در زمینه ارز دیجیتال وب3 به وجود آمده‌اند. برخی از سیستم‌های کاربردی، در Web 3.0، در حوزۀ ارزهای دیجیتال را در ادامه مشاهده می‌کنید.
برخی از بهترین نمونه‌های Web 3.0 در ارزهای دیجیتال، که موفق‌تر از سایر پروژه‌های ارز دیجیتال وب3 بوده‌اند، شامل موارد می‌باشد:
- پولکادات (DOT)
- فایل‌کوین (filecoin)
- کوزاما (Kusama)
- اوشن (OCEAN)
- چین‌لینک (Chainlink)
- تتا (Theta)
- هلیوم (helium)
- گراف (GRT)
- بَت (BAT)
آیا نسل سوم اینترنت در حال حاضر اجرا شده است؟
خیر، وب 3 هنوز ارائه نشده و در آینده نزدیک قابل استفاده خواهد بود. با این حال برخی از فناوری‌های مشابه آن، مانند بلاکچین‌ها و ارزهای دیجیتال وب 3.0، در حال حاضر قابل استفاده هستند.
چگونه بر روی نسل بعدی اینترنت سرمایه‌گذاری کنیم؟
شما می‌توانید با خرید ارزهای دیجیتال وب 3 در این فناوری جدید سرمایه‌گذاری کنید تا در زمان ارائه آن از رشد چشمگیر این ارزهای دیجیتال وب3 بهره ببرید. البته بهتر است صبور باشید و بدانید که ممکن است این امر زمان زیادی نیاز داشته باشد.
روش حفظ امنیت و حریم خصوصی در وب 3.0 چیست؟
در نسل سوم وب، حریم خصوصی به علت استفاده از سیستم‌های توزیع‌شده بلاکچین‌مانند در سطح وب جهانی با کیفیت بالاتری حفظ شده و عملاً سوءاستفاده از اطلاعات افراد به روش‌های امروزی غیرممکن خواهد بود. در وب3 اطلاعات به‌طور اشتراکی حفظ شده و هیچ فرد یا سازمانی قابلیت کنترل آن را نخواهد داشت.
چرا نسل سوم اینترنت اهمیت دارد؟
نسل سوم وب (Web 3) نیازهای امروز انسان در نسل دوم را پاسخ داده و امنیت، سرعت و کیفیت زندگی مجازی انسان را بالا می‌برد. همچنین با حذف واسطه‌ها، سوءاستفاده‌های ناشی از کنترل اطلاعات توسط غول‌های فناوری و تحریم و سانسور در وب 3 معنا نخواهند داشت.
Web3.js چیست؟
کتابخانه‌ی Web3.js یک کتابخانه Opensource (متن‌باز) است که در توسعه پروژه‌های مبتنی بر بلاکچین اتریوم و برقراری تعامل با آن توسط توسعه‌دهندگان (Developers) کاربرد دارد.
نودهای شبکه اتریوم با زبانی به نام JSON-RPC با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند که برای انسان غیر قابل درک است و Web3.js، به‌عنوان یک زبان از خانواده جاوا اسکریپت، آن را قابل استفاده در فناوری وب3 می‌کند.
